Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 109 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 12.12.12 - 13:31     Czytano: [2190]

Dział: Godne uwagi

Strajk Okupacyjny na UŁ

Strajk Okupacyjny w stanie wojennym, Uniwersytet Łódzki, 14 i 15 XII 1981,
(wspomnienie uczestnika).

Oglądałem film (TV Polonia) z 2007r. o strajku łódzkich studentów z 14 i 15 XII 1981 w stanie wojennym, w reżyserii Grzegorza Królikiewicza. Film podjął próbę opowiedzenia o genezie i przebiegu strajku w pierwszych dniach stanu wojennego. Ktoś z mojego otoczenia poprosił mnie abym przypomniał swoje wrażenia i doświadczenia z tamtych dni, wszak byłem ich uczestnikiem. Oto one.

ZAKŁADAMY PARTIĘ DEMOKRATYCZNĄ!

Kilka słów wyjaśnienia. Przypominam sobie, jak kilka osĂłb z naszej grupy (ZMD) udało się chyba 2 dni przed stanem wojennym do Wrocławia gdzie w gmachu Politechniki, wraz z róşnymi organizacjami, nurtami demokratycznymi z całego kraju chcieliśmy doprowadzić do utworzenia ogĂłlnokrajowej partii demokratycznej z prawdziwego zdarzenia. Przybył tam m.in. mec. Karol Głogowski, mec. Andrzej Kern (późniejszy mĂłj kolega z celi z ZK w Łowiczu i vice marszałek Sejmu). Z pierwszego dnia obrad pamiętam wystąpienie „jasnowidza” Ostoi-Owsianego aktywisty niepodległościowego z Łodzi, ktĂłry zapytał (12XII wieczorem!) jak my zareagujemy i jak zareaguje kraj, jeśli jutro komuniści wprowadzą stan wyjątkowy i nas wyaresztują!. Odpowiedzią było wzruszenie ramiom wielu zebranych (co on wydziwia?).

STAN WYJĄTKOWY?

Wcześnie rano w hotelu Monopolowym zaczęły dziać się róşne rzeczy. Raptem nie działały telewizja i telefony. “GoĹşdzik” Ĺźartował :” polskich dróşnikĂłw ponownie zaskoczyła zima”. Mięliśmy być jednak “zawiani” inaczej. Chyba korzystaliśmy z wewnętrznej hotelowej centrali telefonicznej, zadzwoniłem więc do chłopakĂłw mieszkających w innych pokojach starając się n.p. obudzić Andrzeja Martulę (student historii i socjologii), strasząc go, Ĺźe podobno Jaruzel ogłosił stan wyjątkowy. Andrzej z właściwym sobie zwariowanym poczuciem humoru: „Matysiak, stan wyjątkowy to wyjątkowa okazja aby się wreszcie ku..a wyspać! A z tym Jaruzelem to pogadam później”, po czym odłoĹźył słuchawkę. Później Martula prĂłbował nam wmĂłwić, Ĺźe ten stan wyjątkowy to pewnie jakiś nowy wybryk/montaĹź Marcina Wolskiego i Andrzeja Zaorskiego z programu "60 minut na godzinę" (wĂłwczas bardzo popularny rodzaj kabaretu). Pytał czy w telewizji nie pokazywali obok Jaruzelskiego czasem KosmitĂłw, ale nikt mu juĹź nie wierzył...

W telewizji zmyliła nas flaga polska, ale później swĂłj obleśny pysk pokazał ten wymoczek Jaruzel. Miny nam zrzedły, kiedy pokazali śliniącego się Jaruzela, powtarzającego społeczeństwu w koło te same sowieckie zaklęcia. Gen. Jaruzelski powołując WRON-ę, wystąpił przeciwko polskiej nadziei, ze swoim „stanem wyjątkowym”. Darek, „Generał” stwierdził: „No to mamy Ĺşle zrobiony „Teleranek”, dobrze, Ĺźe nie mam jeszcze dzieci?. Natomiast Piotrek trafnie zauwaĹźył: „Wreszcie te ciemne okulary od gen. Pinocheta mu się k...a przydały…”

Po krĂłtkiej naradzie i nasłuchu ze wszystkich moĹźliwych ĹşrĂłdeł (a napływały całkiem sprzeczne informacje), nasza grupa (Piotr Walczak – mgr prawa, asystent na wydziale prawa UŁ, Andrzej S. GoĹşdzikowski „GoĹşdzik” – student prawa UŁ, przewodniczący łódzkiego ZMD, Darek Sowiński „Generał”, student administracji UŁ, Andrzej Martula – student historii i socjologii UŁ i Jacek K. Matysiak – student historii i socjologii) zdecydowała się opuścić hotel Monopolowy. Było oczywistym, Ĺźe obrady demokratĂłw muszą poczekać na lepsze czasy, nastał natomiast czas dyktatorĂłw.

Była niedziela, 13 XII, opadał wspaniały, bajeczny, gęsty biały śnieg, szliśmy otwartym ogromnym i pustym placem, tę niespotykaną niepewność zawieszoną tylko na spadającym śniegu rozdzierały tylko kościelne dzwony nawołujące wiernych na poranne naboĹźeństwo. Tym razem dzwony biły jak na alarm, tyko śnieg sypał mocno, jakby mataczył w naszych wyostrzonych zmysłach, jakby nic się nie wydarzyło. Zanuciłem “Piosenkę o rzeczach białych” popularnego w naszym gronie Jana Krzysztofa Kelusa.

Postanowiliśmy skierować się do domu starego opozycjonisty z Ruchu Wolnych DemokratĂłw mec. Pleśniara z ktĂłrym ucięliśmy dłuĹźszą pogawędkę poprzedniego dnia na Kongresie. Postanowiliśmy zasięgnąć jego rady co dalej robić, wierząc, Ĺźe będzie on wiedział więcej o ogłoszonym stanie wyjątkowym. Baliśmy się. Obawialiśmy się „kotła” w mieszkaniu Pleśniara i ktoś rzucił pomysł aby na zwiady wysłać Piotrka. Piotrek, asystent na prawie UŁ, dobrze zbudowany, przystojny chłopak miał jedno sztuczne ramię (zakładane razem z koszulą), a drugą rękę miał tylko do łokcia, ktĂłrą mĂłgł robić wszystko, np. otworzyć puszkę piwa. ”Na pewno SB-ecy zupełnie zgłupieją, jeśli będą go chcieli skuć kajdankami”. Czyli zaplanowaliśmy wojnę psychologiczną z potencjalnymi opiekunami z SB. Jednak „punkt” był juĹź pusty (otwarte drzwi) i podjęliśmy decyzję o powrocie do Łodzi, bo i cóş moglismy robić w tej sytuacji we Wrocławiu.

POWRÓT DO ŁODZI

Na dworcu kolejowym chodziły patrole wojskowe i paramilitarne, jacyś tajniacy. Bez większych niespodzianek dotarliśmy do Łodzi. W okrojonym składzie wylądowaliśmy na osiedlu studenckim im. Rodzeństwa FibakĂłw (ok. 5 tys. studentĂłw z kilku łódzkich uczelni), a konkretnie w III Domu Studenta (prawo i administracja), gdzie mieszkali Andrzej S. GoĹşdzikowski i Darek „Generał” Sowiński , oraz gdzie na parterze mieściła się Redakcja „Nowsze Drogi” i gdzie mieszkałem rĂłwnieĹź ja.

A więc wojna, koniec epoki w ktĂłrej wyrośliśmy, ktĂłrą znaliśmy. To juĹź nie lekcja historii z okresu umacniania komunizmu po II wojnie światowej, teraz mieliśmy dostać tę lekcję na Ĺźywo i przeĹźyć ją jak nasi rodzice w “realu”. Nadszedł czas odzyskania przez komunę utraconej kontroli nad społeczeństwem. Jak to się skończy, nikt z nas nie wiedział. Wiedzieliśmy tylko, Ĺźe wchodzimy w nowy świat, ktĂłrego jeszcze nie znamy. Zrozumiałem wĂłwczas dokładnie złowrogą treść ulotek rozklejanych wcześniej na ulicach Łodzi przez Komunistyczny Związek MłodzieĹźy Polskiej (organizację Andrzeja Salamona i innych): „Socjalizmu będziemy bronić jak niepodległości”(!)

Wszystko wrzało, w młodych, gorących głowach strach, niepewność i zarazem szybko rodząca się gotowość do przyjęcia nagle rzuconego wezwania przez juntę czerwonych aparatczykĂłw, ktĂłrzy utraciwszy w okresie festiwalu „Solidarności” resztę akceptacji (skonstruowanej na strachu) społeczeństwa rozbudzonego głównie przez PapieĹźa, przypomnieli sobie o posiadanych czołgach i zapragnęli za wszelką cenę utrzymać się przy władzy. Czołgi i Ĺźołnierze byli z Polski, tylko ropa była ruska.

DECYZJA

Po krĂłtkim czasie Andrzej „GwóźdĹş”, przyniĂłsł wiadomość, Ĺźe chłopaki z NZS-u (ktĂłrego teĹź byliśmy członkami) zakończyli spotkanie w III DS-ie postanowieniem o podjęciu protestacyjnego strajku okupacyjnego w budynku wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Był 14 XII ’81r. Szybko zwołaliśmy spotkanie „dostępnych” (część studentĂłw juĹź wyjechała z Łodzi) koleĹźanek i kolegĂłw z ZMD i postanowiliśmy, Ĺźe trzeba w godzinie prĂłby, dochować wierności ideałom, ktĂłre głosiliśmy wcześniej i iść na strajk, aby zaprotestować przeciwko prĂłbie gwałtu na naszych wartościach przez „czerwonych sprzedawczykĂłw” ktĂłrzy w obronie własnej du.. chcą uĹźyć polskie wojsko i nim spacyfikować jak by nie było rodziny Ĺźołnierzy.

Wypowiadający się argumentowali, Ĺźe jeĹźeli cała Polska stanie to czerwony logicznie musi upaść, więc dlaczego odpuścić sobie taką okazję dołoĹźenia komunie.. Darek „Generał”, ktĂłry był odpowiedzialny w naszej grupie m.in. za tzw. zdrowy rozsądek, zabezpieczył zapasy Ĺźywności ( upewniając się najpierw, Ĺźe to nie jest protest głodowy), rekwirując przeróşne „słoiki” od róşnych panienek z akademika argumentując, Ĺźe nie jedna wojna w historii została przegrana z powodu braku zaopatrzenia. Przynajmniej głodem nas nie wezmą...

NA STRAJKU

Dobrze więc zaopatrzeni, niosąc dodatkowo koce dotarliśmy grupą kilkunastu osĂłb na ul. Narutowicza na rozpoczynający się strajk gdzie przyjęto nas głośno i radośnie. Atmosfera była wspaniała, byli tam ludzie ktĂłrzy naprawdę chcieli tam być i z ktĂłrymi czuliśmy się blisko i dobrze. Nabieraliśmy pewności siebie, przekonania o własnej sile i nieugiętości wobec „ostatnich, rozpaczliwych podrywĂłw komuny”. Napływały coraz to nowe informacje o strajkach w zakładach pracy i ich pacyfikacjach, posłuchać mogliśmy fantastycznych plotek dla podtrzymania ducha.

Rozdano czapki studenckie, Jurek Bożyk z kulturoznawstwa grał pięknie na akordeonie: I-szą Brygadę i inne melodie Niepodległej. Większość śpiewała, przechodnie wzruszeni zatrzymywali się na ulicy słuchając, niektórzy popłakując. Szczególnie wieczorem mieliśmy prawdziwą ucztę duchową pełną patriotycznych fajerwerków. Na początku było ok. 150 strajkujących, później liczba ta topniała szczególnie drugiego dnia strajku. Ludzie dzielili się posiadaną żywnością, byli bardzo twórczy w przystosowaniu się do zaistniałej sytuacji.

Ĺťyczliwość i bliskość tak między sobą jak i z nielicznymi przedstawicielami kadry akademickiej, swoiste braterstwo, oczywiście wiszące w powietrzu wyczuwalne podniecenie wynikające z jednej strony z czyhającego zagroĹźenia, ale i uczestnictwa w czymś specjalnym , niepowtarzalnym i wielkim. Właśnie tu i teraz. Nawet dla weteranĂłw, uczestnikĂłw poprzedniego strajku okupacyjnego (styczeń- luty’81) na UŁ, czy teĹź strajku solidarnościowego z WSI w Radomiu, obecny strajk posiadał zupełnie nowy, inny jakościowo wymiar. Na ulicach były czołgi.

Te poprzednie strajki były swoistymi festiwalami optymizmu, wolności przeĹźywanych euforii w młodych, otwartych głowach uczestnikĂłw dla ktĂłrych rzeczywistość zadawała kłam nauczanej i głoszonej matematyce ustroju. Rzeczywistość, ktĂłra była naszym udziałem ukazywała zupełną bezradność ustroju komunistycznego, jego „nieradzenie” sobie w zmieniającym się świecie, jego dziewiętnastowieczne drętwe „ględzenie”, anachroniczne i zarazem niereformowalne sposoby reagowania na rozbudzone konsumpcyjne i niepodległościowe apetyty społeczne. Komunizm na naszych oczach dokonywał harakiri, ale ślepy i głuchy i niereformowalny ostatnim tchnieniem (strasząc nas ruskim, teĹź rannym, przez to groĹşnym niedĹşwiedziem), zdecydował się na wyduszenie nas, upadając na nasze patriotyczne nadzieje swoim cuchnącym, rozkładającym się cielskiem!

Wyczuwaliśmy, że wpadliśmy w ostry zakręt naszej historii odczuwaliśmy jej tętno i spodziewaliśmy się, że tak jak wiele polskich pokoleń przed nami, możemy zostać wypchnięci za burtę wydarzeń, a może i dalej... Ale nie mogliśmy tak odejść, dać zepchnąć się z płaszczyzny podmiotowej w czeluść współczesnych ludzi zniewolonych, bez pokazania szacunku do resztek wolności, którą odkryliśmy i pielęgnowaliśmy w czasie Festiwalu Solidarności.

PRZYWÓDCY i ATMOSFERA

Gospodarzem i organizatorem strajku był NZS z Leszkiem Owczarkiem (fizyka), Januszem Michalukiem (prawo, moim późniejszym kolegą z więzienia w Łowiczu, a następnie kolegą z dolnej pryczy w więzieniu w Kwidzynie do grudnia’82) i Mietkiem Rutowiczem (prawo) na czele. Związek MłodzieĹźy Demokratycznej „dostarczył” na strajk ok. 20 studentek i studentĂłw, z tej liczby do końca zostało 13 osĂłb, było to więc ok. 30% „stałych” uczestnikĂłw strajku. WśrĂłd wielu wspaniałych momentĂłw pamiętam zapał, szybkość i fachowość naszych maszynistek/sekretarek z redakcji „Nowsze Drogi”, ktĂłre ochoczo wystukiwały dziesiątki odezw, ulotek i tekstĂłw z iśćie „małpią” sprawnością. Specjalna grupa „artystĂłw” zajęła się produkcją niezliczonych plakatĂłw, karykatur, haseł, ktĂłrymi następnie inna grupa oplakatowywała budynek, tworząc w ten sposĂłb „czytelnię” uliczną dla mieszkańcĂłw miasta Łodzi. WyobraĹźałem sobie, Ĺźe podobną wspaniałą atmosferę mogli przeĹźywać powstańcy Warszawy przed walką w pierwszych godzinach powstania. Duch wspaniałych przodkĂłw jakby wstąpił w nas, ogarniał i wypełniał gorączką namiętności patriotycznej nasze umysły i wchodził w zakamarki okupowanego budynku, naszej reduty.

ODEZWA ZMD

W nocy z 14 na 15 XII spotkaliśmy się we własnym „związkowym” gronie i postanowiliśmy wystąpić z odezwą ZMD do swoich członkĂłw (studenci, uczniowie, pracownicy ) i mieszkańcĂłw Łodzi. Pamiętam dobrze formułowanie odezwy/ulotki i prace nad jej poprawianiem, w tym asystenta wydziału prawa, mgr. Piotrka Walczaka (oryginalnie z Kutna, dziś podobno Strasburg), ktĂłry w obliczu napływających informacji o pacyfikacjach kolejnych „punktĂłw oporu” na mieście, zasugerował zmianę końcĂłwki odezwy w iście kleebergowskim stylu (gen. F. Kleeberg, po bitwie pod Kockiem 6 paĹşdziernika 1939 roku) zmieniając ją nieco: „jeszcze Polska nie ...umarła”. Brzmiało to bardzo powaĹźnie i popsuło nam trochę humory.

Nasz „Generał” Darek zapewnił nas, Ĺźe mamy zaopatrzenia na ok. 4 dni strajku i nic nie powinno się zmarnować. „ Nie ruszamy się stąd dopĂłki wszystkiego nie zjemy!”. Odpowiedziała mu nerwowa salwa śmiechu. Grunt to poczucie humoru. Trzeba dalej strajkować! Ale śmieszne! Według tego kryterium powinniśmy zwyciężyć! Ĺťywności przybywało od mieszkańcĂłw Łodzi, donoszących nam ciągle rozmaite smakołyki. Gorzej było z nadchodzącymi meldunkami łącznikĂłw ze strajkĂłw z miasta. W końcu doszło do tego, Ĺźe zrozumieliśmy, Ĺźe tylko my prowadzimy ostatni strajk okupacyjny w Łodzi, pozostałe spacyfikowano. Konkluzja nasuwała się sama. Niedługo uderzą.

Budynek Prawa i Administracji (ktĂłry okupowaliśmy) przy ul. Narutowicza połączony był z budynkiem Rektoratu UŁ długim „jamnikiem”, ktĂłry będąc bogato oplakatowany (dotyczyło to rĂłwnieĹź murĂłw i okien) stał się atrakcją dla przechodniĂłw, rodzajem ostatniego wykrzyknika sprzeciwu przeciwko prĂłbie zawracania biegu historii i woli Narodu przez czerwonych sprzedawczykĂłw bolszewi.

Drugiego dnia strajku mięliśmy i my poznać prawdziwy smak stanu wojennego. 15 grudnia po południu atmosfera wokół nas zaczęła gęstnieć, na przeciwko budynku na rozległym placu opierającym się o Park Staszica i Uniwersytecką pojawiły się nowe siły milicji i ZOMO w pełnym rynsztunku bojowym wyposaĹźone w wozy bojowe „Skoty”. Było jasne, Ĺźe przygotowują się do szturmu na budynek. Chłopakom udało się stworzyć przesłonę przez unieruchomienie ruchu tramwajowego. Przybywało teĹź ludzi wspomagających nas na ulicy Narutowicza bezpośrednio przed budynkiem. Ktoś trafnie określił ich naszą „izolacją”.

Uaktywniły się różne autorytety z apelami, usiłujące wynegocjować jakieś wyjście w sytuacji nadchodzącego szturmu. Pamiętam biskupa Bejze i prezydenta Łodzi, Niewiadomskiego, namawiali oni nas na przerwanie okupacji budynku. Część ludzi wyszła z biskupem. Przybywało jednak zrozpaczonych ludzi przed budynkiem, przez otwarte okna nawiązywane były rozmowy.

WIZYTA MEC. KAROLA GŁOGOWSKIEGO

Dla naszej grupy duĹźe znaczenie miało przybycie naszego ideowego „krewnego”, mec. Karola Głogowskiego w latach poprzedniej „odnowy” z 1956r. jednego z liderĂłw Ruchu Młodych DemokratĂłw, później uczestnika Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), opornego opozycjonisty i lidera Ruchu Wolnych DemokratĂłw procesującego się przez lata z komuną. Kwestionującego zmiany w Konstytucji i zapis o „przyjaĹşni” z ZSRR.

Karol (jak o nim mĂłwiliśmy) roztoczył przed nami scenariusz mających nastąpić wydarzeń. Oddziały milicji i ZOMO spacyfikowały juĹź wszystkie inne strajki w mieście, nasza reduta była ostatnią. Nie było wątpliwości, Ĺźe nas rozwalą, przegonią. Ta junta juĹź udowodniła, Ĺźe nie cofnie się przed niczym: „Jesteście młodzi i potrzebni do dalszej walki o Wolną Polskę. Wasz okupacyjny strajk juĹź trwa długo i jest ostatni w mieście. Jeśli zostaniecie tutaj dalej, oni są gotowi was zaatakować i zniszczyć to ostatnie gniazdo oporu w mieście, na swoich warunkach. RozwaĹźcie przerwanie strajku, ta walka będzie trwała dalej, to tylko pierwsza faza. Będziecie potrzebni do dalszej walki. Proponuję wam tylko przerwę i przegrupowanie. WyjdĹşcie ze mną, rozpierzchnijcie się, zobaczymy jaki będzie dalszy bieg wydarzeń. Nie oddawajcie im inicjatywy, bo oni mają teraz przewagę i są gotowi was zmiaĹźdĹźyć”.

KONIEC STRAJKU

Następna narada. Maciek Jankowski (dziś prawnik, b. vice u ministra Cezarego Grabarczyka), Piotrek Walczak, Gosia Mysera, postanowili zostać i skorzystać z wcześniej opracowanego planu ucieczki NZS-u przez Rektorat (wydaje mi się że ja o tym planie niewiele wiedziałem). Pamiętam dość ostrą wymianę zdań z Maćkiem Jankowskim, który domagał się zmiany decyzji i walki do końca w budynku z oddziałami pacyfikacyjnymi. Zdecydowana większość wypowiedziała się za wyjściem w ostatniej chwili.

PIEKŁO

ZOMO zaczęło już atak kiedy nasza grupa znalazła się przy drzwiach głównych. W powietrzu wisiał dym z wystrzeliwanych petard z gazem łzawiącym i ten potworny huk, łomot uderzanych pał o tarcze zbliżających się oddziałów ZOMO, krzyki i wrzaski ludzkie. Piekło.

Kiedy wydostaliśmy się z budynku i ZOMO ruszało do ataku, z okna wychylił się Janusz Michaluk krzycząc abyśmy nie opuszczali ich bo strajk upadnie. W pewnym momencie uĹźył słowa ”zdrada” co wkurzyło Andrzeja GoĹşdzikowskiego i to on juĹź kiedy znaleĹşliśmy się pod oknami budynku, odkrzyknął „My się jeszcze z tobą policzymy Michaluk!” (w oglądanym filmie, przypisano to mnie, ok).

Zdecydowaliśmy się zwartą grupą przebić wzdłuż budynku prawa, jamnika i Rektoratu w lewo przez Park Staszica w kierunku akademików. Zapadał już zmierzch, w powietrzu duszący dym. Biedni, chroniący nas ludzie (izolacja) zmieszała się już z atakującymi.

Bardzo mała widoczność, tylko krzyki „naprzĂłd!” i „szybciej!” na szpicy biegł „GwóşdĹź” Andrzej S .GoĹşdzikowski, „Prezydent” Zbyszek Natkański (historia, socjologia) i Jacek K. Matysiak (historia, socjologia), dalej Wanda Bubienko (prawo), Mariusz Gałęziewski (prawo), Andrzej Martula (historia, socjologia), „Generał” Darek Sowiński (administracja), Jan Widuliński (prawo, etnografia), Bronek KaĹşmierczak (prawo), Bogdan Chmielewski (prawo).

Jak wspomniałem wyżej Piotrek Walczak (asystent na prawie) Małgosia Mysera (prawo, która nieco "oberwała" podczas ucieczki) i Maciek Jankowski (prawo), który w tym momencie chyba bardziej "trzymał" ze swoimi kolegami z roku z NZS niż z nami, pozostali w budynku (może jeszcze kogoś pominąłem, za co przepraszam, np. wcześniej wyszły jeszcze dziewczyny, które przepisywały ulotki).

Pamiętam twarze, gesty, niestety nie pamiętam nazwisk. Pamiętaliśmy tylko aby nie upaść, poruszaliśmy się ciasno w zwartym biegu trzymając swoje plecaki, nakryci kocami. Poczułem się jak uchodzące z obławy dzikie zwierzę. Kierunek i ciała napędzane strachem pragnące wyrwać się z tego piekła. Nie trzeba było wyĹźszych przeĹźyć, wszyscy biegnąc płakaliśmy „jak bobry”, zachłystując się powietrzem o duĹźym stężeniu gazu łzawiącego, co chwilę ktoś z nas czymś dostawał zwykle puszką gazu, ale pamiętam, Ĺźe ktoś z naszej grupy dostał teĹź kamieniem przeznaczonym dla ZOMO.

Cóş zrobić, tłumem rządziła rozpacz, strach i zahukana chęć udowodnienia sobie, Ĺźe jeszcze jest się człowiekiem. Bardzo Ĺşle znosili tę „atmosferę” ludzie w okularach. Po prostu nic nie było widać. Mieliśmy cholernie duĹźo szczęścia i oczywiście pomogło nam to, Ĺźe byliśmy zwartym, zgranym zespołem. Straty własne: sińce, obolałe ciała i jak podkreślił niezadowolony „Generał” : „sporo nawet nie otwartych słoikĂłw z wytwornościami !”. Lubiliśmy go za to relaksujący styl komunikacji w róşnych stresujących sytuacjach.

Atakujące oddziały ZOMO i milicji natrafiły tylko na opór murów, zamkniętych małą barykadą drzwi. Pozostający przez chwilę po wyjściu naszej grupy, koledzy uciekli przez Rektorat, żadnych bohaterskich zmagań czy obrony nie było, dlatego dopatrywanie się jakichś podziałów, czy różnic między nami nie ma naprawdę sensu.

BOHATERSTWO

Wydaje się (jak to bywa w historii), Ĺźe prawdziwymi bohaterami byli mieszkańcy Łodzi , ktĂłrzy nas wspierali, Ĺźywili i w końcowej fazie strajku stanowili „izolację” ochraniającą strajkujących i oni w konsekwencji ponieśli największe koszta tego całego przedsięwzięcia, ktĂłremu nadano imię strajku okupacyjnego na UŁ w stanie wojennym w dniach 14/15 XII 1981r. To im, my uczestnicy strajku jesteśmy winni wdzięczność i podziękowania, inaczej ZOMO stłukło by nas na „kwaśne jabłko”.

Większość naszej grupy stanowił skład redakcji „Nowsze Drogi” (nazwa powstała na 1-szym strajku okupacyjnym na wydziale historii w styczniu 1981r,, z tego co pamiętam jako ironiczna alternatywa dla miesięcznika KC PZPR „Nowe Drogi” i w swojej winecie miała horyzontalnie znak amerykańskiego dolara). Wracaliśmy pobici na duchu i ciele. Poznaliśmy juĹź ciepło i humanizm „odgrzanego” w stanie wojennym komunizmu. Teraz musieliśmy się zastanowić jak Ĺźyć w nowej programowanej dla nas rzeczywistości, zakonspirować teraz juĹź nielegalne redakcyjne i prywatne materiały, przyjrzeć się temu nowemu potworkowi, ktĂłry w połowie grudnia 1981 r. zaczął bezwzględnie ingerować w nasze dotychczasowe Ĺźycie w sposĂłb znany większości z nas jedynie z książek historycznych lub opowieści "starych" opozycjonistĂłw.

ZMD w Łodzi był najbardziej radykalnym okręgiem w kraju, przyjął formę politycznej organizacji młodzieĹźowej działającej na wyĹźszych uczelniach, starszych klasach szkół średnich i w zakładach pracy (przedział wieku członkĂłw: 16 do 30 lat). W siedzibie Okręgu przy ul. Piotrkowskiej 78, odbywały się słynne „spotkania czwartkowe” z ciekawymi ludĹşmi i szkolenia organizacyjne. „Nowsze Drogi” publikowały materiały informacyjne, tropiąc jednocześnie korupcję (tuĹź przed stanem wojennym redaktor naczelny otrzymał pozew do sądu w/s ujawnienia ĹşrĂłdeł informacji artykułu opisującego defraudację mienia w jednym z zespołów szkół zawodowych).

Dodatkowo środowisko „Nowszych DrĂłg” rozpoczęło akcję integrującą przepływ informacji wewnątrz związkowej w kraju: 7/X/81 wyszedł pierwszy ogĂłlnokrajowy numer BID (Biuletyn Informacyjny DemokratĂłw), pod redakcją Leszka Kukuły i Jadwigi Wodzyńskiej. Wydawaliśmy teĹź „Zeszyty Nowszych DrĂłg”. Latem 1981r, ZMD zorganizowało m.in. integrujący środowiska obĂłz szkoleniowy we Włodzimierzowie k/Sulejowa, gdzie wykładowcami byli m.in. JĂłzef Śreniowski (znany łódzki opozycjonista z KOR-u) i mec. Karol Głogowski (RWD), obydwu panĂłw spotkałem później w więzieniu-internacie w Łowiczu.

Później dowiedziałem się z materiałów IPN-u, Ĺźe zarezerwowano mnie do pokazowego procesu sądowego, na podstawie dekretu o stanie wojennym, przewidzianego dla liderĂłw okupacyjnego strajku na UŁ. Miałem być jednym z oskarĹźonych obok Leszka Owczarka, Jerzego Banacha i Rafała Kasprzyka za czynną rolę podczas strajku (Kryptonim „Heca”, NZS RŁ, ŁódĹş, 2006). Od pomysłu tego jednak odstąpiono (całe szczęście!), ale zostałem zatrzymany przez SB 5 maja’82 i resztę roku praktycznie spędziłem za kratkami (od 10V w ZK Łowicz i (po amnestii z okazji 22 lipca) od 2 VIII do 4XII’82 w ZK Kwidzyń).

Leszek Owczarek był przywódcą strajku , ja podobnie jak moje koleżanki i koledzy byłem jego aktywnym uczestnikiem, bohaterami byli wspierający nas mieszkańcy Łodzi. Korzystając z tej okazji składam im podziękowanie i wyrazy szacunku za ich patriotyczną obywatelską postawę.

Jacek K. Matysiak

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt