Sobota 20 Kwietnia 2024r. - 111 dz. roku,  Imieniny: Agnieszki, Amalii, Czecha

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 19.12.12 - 15:30     Czytano: [1792]

Dział: Co w prasie piszczy

Jan Pietrzak - Człowiek Roku „TS”

To Solidarność czerpie z Pietrzaka

Już ponad pół wieku Jan Pietrzak bawi nas, ale i uczy. Jego piosenki, skecze i żarty oprócz tego, że są śmieszne, to jeszcze są mądre. Często mówią o najistotniejszych sprawach więcej niż napuszone teksty publicystów.

Gdy przed trzema laty obchodził 50-lecie działalności scenicznej, Janusz Śniadek, Ăłwczesny przewodniczący związku, dziś poseł, zaznaczył, Ĺźe Solidarność ma trzydzieści lat, a jubilat ponad 50. – Więc to Solidarność czerpała z Pietrzaka, a nie odwrotnie – ocenił. I nie było w tym wielkiej przesady.
Jan Pietrzak – satyryk, aktor, autor i wykonawca piosenek, twĂłrca kabaretĂłw Hybrydy i Pod Egidą, wielki przyjaciel Solidarności od jej powstania, i to nie taki, z oddali, kibic, został właśnie Człowiekiem Roku „Tygodnika Solidarność”.
– Bardzo trafny wybĂłr – komentuje Tadeusz Majchrowicz
wiceprzewodniczący związku. Moim zdaniem, jeden z bardziej trafnych w historii lauru Tygodnika.

Wolność w kabarecie

Był nawet kiedyś członkiem Solidarności. W pierwszym okresie jej działalności, gdy pracował w redakcji „Szpilek”. Gdy powstawała „S” w Warszawie, wszyscy się zapisywali. Chodził na narady w sprawie cenzury, wolności słowa, organizowane przez mazowiecką Solidarność.
– Wszystko aĹź furczało, było dość chaotyczne, ale wszystkich nas formowało – mĂłwi. W Ĺźyciu, jak podkreśla, miał dwa takie momenty: Powstanie Warszawskie, gdy miał 7 lat, i powstanie Solidarności. „S”, była dla niego potwierdzeniem, Ĺźe Polacy mogą wybić się na niepodległość sami, bez wielkich mocarstw, bez konferencji w Wersalu czy w Jałcie.
– Wsparcie Jana Pawła II, ktĂłry roztoczył nad nami jakiś niebiański dach, natchnął narĂłd dodatkową energią, odwagą, by się nie lękać morderczego, zabĂłjczego komunizmu – mĂłwi. – Europa zawdzięcza wydobycie się z komunizmu Polsce, Solidarności i polskiemu papieĹźowi. Solidarność jest dla mnie czymś wciąż bardzo waĹźnym i Ĺźywym. Nigdy nie dała plamy, to, Ĺźe ja staram się ją wspierać, jest tego konsekwencją.
Jak przypuszcza, w swojej pracy w kabarecie (zaczął 20 lat przed Sierpniem) pracował nad poszerzeniem wolności Polaków. Ludzie czuli się w nim wolniejsi niż na zewnątrz. Szydzili z tamtego ustroju, jego głupoty, ciemnoty.
– Wtedy chyba nikt jeszcze nie wiedział, Ĺźe my mamy rację, Ĺźe nam się uda, choć wielu marzyło, Ĺźeby ten ustrĂłj odszedł – mĂłwi. – Wybuch Solidarności był efektem tych marzeń.

Święte słowa

W latach 70. napisał m.in. „Święte słowa” i „Ĺťeby Polska była Polską”. „Zza morza bzdur zasadniczych,/ zza HimalajĂłw nonsensu/ wracają słowa, ktĂłre się liczą/ dopĂłki mamy głowy i serca./ DopĂłki w głowach myśli krążą/ nie poraĹźone pogardą,/ jest święte słowo: wolność,/ jest święte słowo: prawda” – pisał w pierwszej z nich. Druga stała się nieformalnym hymnem Solidarności.
– Innych hymnĂłw za bardzo nie było – mĂłwi. – Oba hymny – bo drugi to „Mury” Jacka Kaczmarskiego – pochodziły z mojego kabaretu, bo Jacek teĹź z nami występował. Oba powstały przed 1980 r. Nasz kabaret dostarczył Solidarności tworzywo muzyczne.
– To był najprostszy program polityczny i polskie marzenie z tamtego czasu. Czy te marzenia wygrają, tak do końca nie byłem pewien – mĂłwi. – Ale bunt Solidarności potwierdził, Ĺźe to, co robiłem przez 20 lat, miało sens. W Sierpniu 1980 r. stało się coś niesamowitego, z miejsca pokochałem ten ruch i tych ludzi, fantastyczne pokolenie młodych ludzi, ktĂłrzy trochę na oślep, bez jakiejś specjalnej wiedzy, rzucali się, Ĺźeby odzyskać Polskę z sowieckich łap. I od tej pory staram się być wierny.
Patrzył na młodych działaczy z zachwytem, podziwiał, jacy są dzielni. – Ci młodzi ludzie w drelichach byli dla mnie taką pierwszą kadrową Piłsudskiego – mĂłwi. – Byli Ĺźywym dowodem, Ĺźe przez te straszne lata stalinizmu, komunizmu, udało przechować się w ludziach polską nadzieję, godność, dumę. Byli zdolni do buntu. To było fantastyczne.

Co miał na myśli

W 1980 r. zaczął występować na koncertach organizowanych przez niezależny ruch. Dobrze zapamiętał występy w czasie strajku komunikacji na rondzie w centrum Warszawy i w Nowej Hucie.
– W hucie wciągano nas – byłem tam z Jackiem Kaczmarskim – jakąś platformą pod sufit i tam śpiewaliśmy, z gĂłry – opowiada. Wspomnienia ze stanu wojennego są juĹź inne. Grał po domach i tajnych zebraniach Solidarności. Kiedyś w Sochaczewie, gdzie grał pod pretekstem imienin dla pracownikĂłw zakładĂłw chemicznych, skończyło się to nieprzyjemnie. Jakiś ubek doniĂłsł, miał sprawę, dostał nawet jakiś wyrok, bo występ był nielegalny.
Gdy pozwolili nam grać pod koniec lat 80. – komuna nie wiedziała juĹź, co z sobą zrobić, rozluĹşniła gorset cenzury – to juĹź poszliśmy na całość. Graliśmy bardzo duĹźo, przychodziły całe sale i amfiteatry, a repertuar był zdecydowanie niepodległościowy. Nie wszystko moĹźna było wprost powiedzieć, ale publiczność wiedziała, co poeta miał na myśli.
Wreszcie nadszedł 1989 r., praca na rzecz KomitetĂłw Obywatelskich „S” przed wyborami 4 czerwca. Fantastyczna atmosfera, jak to wspomina do dziś, podróşe po całym kraju, występy, zupełnie niezwykłe spotkania, tysiące ludzi pełnych nadziei, Ĺźe rzeczywiście te wybory zmienią nasz los. I – jak ocenia dziś – w jakimś stopniu to się udało. Wybory przełamały PRL. To, co się potem z tym PRL działo i do dziś dzieje, to juĹź kompletnie inna rzecz.

Pietrzak w repertuarze

Tadeusz Majchrowicz, wiceprzewodniczący Solidarności, piosenki Pietrzaka, jak pewnie większość ludzi, usłyszał po raz pierwszy w roku 1980. Miał wtedy swój zespół muzyczny, grywał, jak ironizuje, do kotleta. Pietrzaka też miał w repertuarze, bo to były mądre, popularne i mocne piosenki.
– To był czas, Ĺźe im mocniejsza piosenka, tym ludzie chętniej ją śpiewali. TakĹźe takie hymny jak „Ĺťeby Polska była Polską” – mĂłwi Majchrowicz. Po latach, juĹź w innych okolicznościach, miał okazję poznać Pietrzaka osobiście. To juĹź był czas III RP – i Solidarność, i Pietrzak (jak ocenia sam artysta) byli juĹź inni.
– Dziś związek, z natury rzeczy, pochłaniają sprawy pracownicze, walka o miejsca pracy, prawa pracownikĂłw, pilnowanie, Ĺźeby całe to złodziejstwo zwane transformacją ludzie pracy mogli jakoś przetrzymać – podkreśla artysta. – To kompletnie inna epoka, ale w gruncie rzeczy problemy się powtarzają, chodzi przecieĹź o godność ludzką, elementarną solidarność, o wartości moralne, chrześcijańskie, o rzeczy fundamentalne i ludzi, i narodĂłw. I tego Solidarność broni.
I dlatego z Solidarnością, która jest dla niego czymś bardzo ważnym i żywym, jest. Często bierze udział w wydarzeniach związanych z działalnością związku, występuje, mówi, śpiewa. Dużo było tych różnych spotkań, strajków, demonstracji w ostatnich latach, na których był nie tylko duchem. Bywa na nich, kiedy tylko może, ale nie zawsze ma siły i czas.

Sam leci

Do przybycia nikt przy tym nie musi go specjalnie zapraszać („panie Janie, a moĹźe by pan...”). Przybywa sam, choć jak zapraszają, to dla niego szczegĂłlne zobowiązanie. Leci, jak mĂłwi, Ĺźeby tam być i wspierać ludzi.
– Sam, z własnej woli, przychodził do miasteczka emerytalnego pod sejm i występował – mĂłwi Tadeusz Majchrowicz. – Nikt nie dzwonił, on wiedział, Ĺźe Solidarność organizuje protest, więc trzeba przyjść. Była manifestacja słuĹźby zdrowia pod ministerstwem, rĂłwnieĹź „pan Janek” był, i to dobrze przygotowany, miał taśmę z podkładem muzycznym. Śpiewaliśmy razem o cudach Tuska itp. Nie stroni od tego typu imprez, wydarzeń, pojawia się i pomaga, wzmacnia, dodaje otuchy. Sam czuje potrzebę przyjścia i w takich sytuacjach jest dla nas nieoceniony.
Niedawno „pana Janka” moĹźna było zobaczyć w podwarszawskim OĹźarowie, na uroczystości odsłonięcia tablicy upamiętniającej trwający ponad 300 dni protest pracownikĂłw fabryki kabli w tym mieście przeciwko likwidacji zakładu, 10 lat temu. Artysta zaangaĹźował się w sprawy OĹźarowa i wtedy, i robi to, w ramach swoich moĹźliwości, do dziś.
– To była waĹźna i głośna sprawa, z pacyfikacją fabryki włącznie. Pan Jan dał świadectwo – mĂłwi Tadeusz Majchrowicz. – Był i wciąż jest jednym z naszych przywĂłdcĂłw duchowych. Ma juĹź swoje latka i mĂłgłby powiedzieć – wrzucam na luz. Nie, nie daje na luz. Mimo Ĺźe to musi go kosztować sporo sił, wciąż bardzo nam pomaga.

Najśmieszniejsze miejsca

Wolne słowo kosztuje. Bezdomność Kabaretu pod Egidą ma juĹź długą tradycję. Najpierw w końcu lat 60. były występy w Hybrydach. Kreczmar, Rudzki, Fronczewski, Stanisławski – to tylko niektĂłre nazwiska autorĂłw i aktorĂłw kabaretu. Ĺšle, zdaniem władz, skierowane ostrze satyry spowodowało, Ĺźe trafili do kawiarenki przy ul. Rutkowskiego. Potem wynosili się do „Melodii”, Hotelu MDM i Hotelu Forum, gdzie zastał ich stan wojenny. Po stanie wojennym Egida odrodziła się dopiero w 1983 r., w kawiarni przy ul. Konopnickiej. Nie na długo, oczywiście. W latach 90. kabaret wyniĂłsł się z Warszawy do Krakowa i Bytomia. W Warszawie uzyskanie lokalu było niemoĹźliwe.
I podobnie jest do dziś. Kolejne siedziby to (m.in.) ośrodek kultury na warszawskiej Ochocie, restauracje przy ul. Moliera i przy Marszałkowskiej. Okazało się, Ĺźe tylko na chwilę. W tym sezonie kabaret Jana Pietrzaka rozgościł się w „Mozaice” przy Puławskiej.
– Idziemy i gramy jak burza. Warunki są skromne, ale cieszę się, Ĺźe w ogĂłle mamy gdzie grać – mĂłwi. W czwartki „Mozaika” staje się najpewniej najśmieszniejszym miejscem w Polsce.

Kazimierz Grajcarek, przewodniczący Sekretariatu GĂłrnictwa i Energetyki „S”
Bardzo trafny wybĂłr. Znamy się z Janem Pietrzakiem od lat. Występował wielokrotnie na imprezach organizowanych przez Solidarność na Śląsku, na koncertach. Występował teĹź na kolejnych zjazdach krajowych „S” i wielu kojarzy go z „S”. Lubię jego piosenki, ale chyba jeszcze bardziej dowcipy, ktĂłre potrafi opowiadać jak nikt inny. I te stare, ktĂłre wcale nie tracą na aktualności, i nowe, ktĂłrymi sypie jak z rękawa. Na początku istnienia związku Solidarność miała wielu bardĂłw. Powoli wykruszali się. Natomiast Janek pozostał i wciąż z nami jest.

Andrzej Kropiwnicki, przewodniczący Regionu Mazowsze „S”
Świetny wybĂłr, Jan Pietrzak to prawdziwy przyjaciel Solidarności. Wielokrotnie brał udział w wydarzeniach organizowanych przez związek i co moĹźe warto podkreślić – społecznie. Ostatnio np. grał w 10 rocznicę ataku na fabrykę kabli w OĹźarowie. Wspiera związek tym co potrafi. Zawsze moĹźna liczyć na to, Ĺźe pojawi się, zaśpiewa i opowie cięty, bo poglądy ma wyrobione, dowcip polityczny.

Tygodnik Solidarność

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt