Sobota 20 Kwietnia 2024r. - 111 dz. roku,  Imieniny: Agnieszki, Amalii, Czecha

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 16.04.13 - 15:04     Czytano: [1714]

Dział: Co w prasie piszczy

Słuchajcie i płaczcie

Rosjanie obciążają rodziny obowiązkiem osobistego rozpoznawania głosĂłw ofiar – dowiedział się „Nasz Dziennik”.

Taki postulat Rosjanie zawarli w skierowanym do Polski wniosku o pomoc prawną oznaczonym numerem 21 z 18 grudnia 2012 roku. O planie przesłuchania z okazaniem materiału dowodowego w postaci nagrania prokuratura poinformowała juĹź Ewę Błasik, wdowę po dowĂłdcy Sił Powietrznych gen. Andrzeju Błasiku. Zdaniem MAK, w ostatniej fazie generał przebywał w kabinie tupolewa. Rosjanie wykorzystali płk. Wiesława Kędzierskiego, skierowanego do pomocy akredytowanemu Edmundowi Klichowi, do oznaczenia kilku słów w transkrypcji głosĂłw z kabiny jako wypowiedziane przez generała. „Nasz Dziennik” ujawnił w paĹşdzierniku ubiegłego roku szczegółowe okoliczności powstania tej manipulacji. Później powtĂłrzyła ją takĹźe komisja Millera, ktĂłra posunęła się do sfałszowania ekspertyzy Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji, by za wszelką cenę „umieścić” dowĂłdcę Sił Powietrznych w kabinie. Dopiero zamĂłwiona przez prokuraturę opinia Instytutu Ekspertyz Sądowych wykazała, Ĺźe na nagraniu nie ma głosu Błasika.

Rosjanie zamĂłwili ekspertyzę fonoskopijną zapisu rejestratora dĹşwiękowego, analogiczną do tej, ktĂłrą wykonał krakowski Instytut Ekspertyz Sądowych im. Jana Sehna. Ale materiał porĂłwnawczy do tych badań otrzymali juĹź dawno. W ramach jednego z poprzednich wnioskĂłw o pomoc prawną. – Obecnie realizowany wniosek zawiera postulaty, ktĂłre de facto znacząco rozszerzają zakres uprzednio juĹź zrealizowanego postulatu – wyjaśnia płk Zbigniew Rzepa, rzecznik Naczelnej Prokuratury Wojskowej. Jak ustalił „Nasz Dziennik”, Komitet Śledczy chce, Ĺźeby polski prokurator w ramach pomocy prawnej odtwarzał rodzinom ofiar fragmenty nagrania z czarnej skrzynki zawierające słowa ich najbliĹźszych.

– Takie angaĹźowanie kolejnych osĂłb jest nieludzkie i nie powinno mieć miejsca. Powinniśmy zgodnie z międzynarodowymi konwencjami pomagać Rosjanom w prowadzeniu śledztwa. Szkoda, Ĺźe oni tak skwapliwie tego nie czynią. Stąd zrozumiałe jest przekazanie prĂłbek głosu, ktĂłre w przeciwnym wypadku Rosjanie musieliby pozyskać metodami operacyjnymi. Natomiast takie rozszerzanie tego wniosku jest w ogĂłle nie na miejscu – uwaĹźa mec. Bartosz Kownacki, pełnomocnik Ewy Błasik.

Adwokat zwraca uwagę, Ĺźe fachowa ekspertyza juĹź dawno powinna wyselekcjonować i zidentyfikować listę głosĂłw w nagraniu i nie ma większego sensu dostarczanie dalszych prĂłbek lub ponawianie wykonanych czynności, tym razem z udziałem rodzin. Nie da się teĹź poprawić jakości juĹź istniejącego materiału. – Chodzi przecieĹź o osoby nieĹźyjące, nie mogą więc sami oddać prĂłbek głosu na potrzeby śledztwa. Są to zawsze prĂłbki z przeszłości, niepobrane profesjonalnie, więc niĹźszej jakości. Lecz nic więcej w tej sprawie się nie da zrobić. Rozszerzanie wniosku o kolejne czynności jest niezgodne z praktyką. Raport MAK pokazał, Ĺźe interpretacja głosu przez inne osoby, poza profesjonalną opinią fonoskopijną, nie wychodzi na dobre – dodaje adwokat. Rzecznik prasowy Naczelnego Prokuratora Wojskowego kpt Marcin Maksjan odmĂłwił wczoraj komentarza na temat realizacji rosyjskiego wniosku.

– To typowe zachowanie śledczych w skomplikowanych sprawach. Przytłaczają uczestnikĂłw postępowania ogromem biurokratycznych procedur, ktĂłre niczemu nie służą. Pokazują w ten sposĂłb, Ĺźe się starają i duĹźo robią. Ofiary, świadkowie i inne osoby muszą się na tym koncentrować – w tym przypadku moĹźna mĂłwić o nękaniu i poniĹźaniu bliskich – i przez to odwraca się uwagę od innych waĹźnych punktĂłw postępowania lub teĹź czynności, ktĂłrych nie wykonano – ocenia pomysł Komitetu Śledczego znany rosyjski obrońca praw człowieka Lew Ponomariow.

Skopiują zarzuty z CASY?

Komitet Śledczy Federacji Rosyjskiej zainteresował się też wypadkiem samolotu CASA C-295M. Na katastrofę w Mirosławcu z 23 stycznia 2008 roku Rosjanie zwrócili uwagę już dwa lata temu. We wniosku o pomoc prawną o numerze 12 z 30 marca 2011 r. poprosili o materiały tamtej sprawy. Prokuratura większość akt związanych z badaniem tamtej katastrofy, a następnie toczącymi się procesami, przesłała już do Rosji. W przypadku jednej z osób uznanych wówczas za współodpowiedzialne (kontrole lotu) przed Wojskowym Sądem Okręgowym w Warszawie sprawa wciąż się toczy. Aby więc oczekiwania rosyjskich śledczych zostały zaspokojone, trzeba zaczekać do uprawomocnienia się tego ostatniego wyroku.

Powielane zarzuty

Dlaczego jednak rosyjski Komitet Śledczy chce poznać szczegóły katastrofy CASY? – Kompletnie nie rozumiem, po co taki wniosek. Poza jednym elementem, mianowicie chęcią wykorzystania tego przeciwko Polsce. Uzasadnienie wyroku w sprawie tamtego wypadku moĹźe zostać powielone i zastosowane do podparcia własnego ustalenia przyczyn katastrofy. Oczywiście między oboma zdarzeniami nie ma Ĺźadnego związku przyczynowego, ale Rosjanie mogą chcieć to wykorzystać propagandowo – mĂłwi Kownacki.

Oczywiście wydarzenia ze stycznia 2008 r. nie mają nic wspĂłlnego z katastrofą smoleńską. Chodzi o zupełnie inny samolot, o całkowicie innej konstrukcji i zasadach eksploatacji (Tu-154M jest odrzutowcem, CASA – turbośmigłowcem, róşnią się wielkością, liczbą silnikĂłw, awioniką – daty oblotu obu maszyn dzieli 30 lat), leciała nim załoga innej jednostki. Ale z rosyjskiego punktu widzenia wypadek C-295M tworzy idealne tło propagandowe dla powtĂłrzenia przez śledczych tez raportu MAK. W obu przypadkach mamy podejścia w trudnych warunkach i przy złej widoczności, przy tej samej procedurze nieprecyzyjnego podejścia z zastosowaniem radiolokatora. Tak jak w Smoleńsku samolot rozbił się kilkaset metrĂłw przed początkiem pasa i lekko na lewo od jego osi.

Analogie czysto techniczne nie będą chyba jednak najistotniejsze. Szczegóły bowiem pokazują, Ĺźe albo pojawiają się znaczne róşnice między okolicznościami obu katastrof, albo nie są one wcale po myśli Rosjan. Przede wszystkim wyniki ustaleń wojskowej komisji wskazują, Ĺźe błędem załogi C-295M był brak obserwacji przyrządĂłw, podczas gdy w Smoleńsku piloci odczytywali ich wskazania. W 2010 r. nie doszło teĹź do pomyłki w jednostkach miar (wysokości i ciśnienia), jak to się stało w Mirosławcu. Tam nie działał system ostrzegający o zderzeniu z ziemią – w Smoleńsku TAWS był sprawny. I, co najwaĹźniejsze, podczas tragicznego lądowania CASY powaĹźne błędy popełniła obsługa lotniska, w tym dotyczące techniki sprowadzania samolotu przy uĹźyciu radiolokatora.

Rosjanie skoncentrują się więc zapewne na kwestiach szkoleniowo-organizacyjnych związanych z Mirosławcem. Wówczas stwierdzono nieprawidłowy dobór pilotów do załogi i jej złe współdziałanie. To pasuje jak ulał do zbudowania krzywdzącego uogólnienia wobec pilotujących Tu-154M. Mają przy tym jeszcze jeden punkt zaczepienia. Otóż w C-295M leciała grupa wyższych dowódców wojskowych (w tym jeden generał). Można próbować stąd wywieść analogię dla jakiejś wersji teorii o naciskach na załogę. MAK już raz tak zrobił, gdy w swoim raporcie przywołał okoliczności lotu z prezydentem Lechem Kaczyńskim do Gruzji w sierpniu 2008 roku. Ówczesny spór o miejsce lądowania miał spowodować u lotników specpułku lęk przed głową państwa i wprowadzać atmosferę presji. W podobny sposób można próbować interpretować dwukrotną próbę lądowania w Mirosławcu, chociaż ani komisji wojskowej, ani drugiej komisji (powołanej po protestach rodzin), ani prokuraturze nie udało się stwierdzić żadnych nacisków pasażerów na załogę.

– Rosjanom łatwiej jest wykorzystać przypadek Mirosławca niĹź Gruzji, bo będą dysponować sądowym rozstrzygnięciem, ktĂłre jest waĹźnym dokumentem urzędowym. Powołując się na wydarzenia z tamtej katastrofy, Komitet Śledczy moĹźe chcieć przenieść zarzuty stawiane polskim wojskowym na przykład w zakresie szkolenia, przygotowania lotĂłw do realiĂłw 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego – ocenia Kownacki. Takie obrazowe porĂłwnania robią wraĹźenie na opinii publicznej, szczegĂłlnie poza Polską, gdzie niewiele się wie o szczegółach obu wypadkĂłw.

Czy prokuratura moĹźe odmĂłwić wykonania wniosku o pomoc prawną? Tak. Ma do tego podstawy. Po pierwsze, moĹźe stwierdzić, Ĺźe nie widzi związku treści wniosku z prowadzoną sprawą katastrofy smoleńskiej. Po drugie, Konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych z 1959 r. pozwala na odmowę, gdy „wykonanie wniosku mogłoby naruszyć suwerenność, bezpieczeństwo, porządek publiczny lub inne podstawowe interesy państwa”. W tym przypadku mamy do czynienia z wypadkiem samolotu wojskowego, w grę wchodzi więc po prostu tajemnica wojskowa. Zapewne jednak prokuratura nie chce wchodzić w konflikt z Komitetem Śledczym w sprawie informacji, ktĂłre są w zasadzie i tak dostępne publicznie. Ewentualna rosyjska retorsja w postaci odmowy realizacji naszych wnioskĂłw (pod dowolnym pozorem) oznaczać moĹźe powaĹźne problemy dla całego śledztwa.

Piotr Falkowski
Nasz Dziennik

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt