Wtorek 19 Marca 2024r. - 79 dz. roku,  Imieniny: Aleksandryny, Józefa,

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 31.03.18 - 21:28     Czytano: [1647]

Ruś i Litwa: wrogowie Polski Piastowskiej


Polska młodzież szkolna i gimnazjalna uczona jest tendencyjnej historii Polski Piastowskiej. Przedstawia się w niej jedynie Niemcy i Krzyżaków jako największych wrogów Królestwa Piastów. Tymczasem równie wielkimi – jeśli nie większymi wrogami ówczesnej Polski była Ruś Kijowska i pogańska Litwa wraz ze spokrewnionymi i często z nimi współpracującymi w łupieskich wyprawach na nasz kraj Jaćwingami. Potwierdzają to poniższe fakty historyczne.

Wojny Polski z Rusią Kijowską

GRODY CZERWIEŃSKIE, zachodnia część Małopolski Wschodniej i Wołynia, od 1945 roku zachodnia część należy do Polski, a wschodnia do Ukrainy. Ziemia ta do końca XI w. zamieszkiwana była przez Lechitów – ludzi, z których powstał naród polski. Około 960 roku powstało państwo polskie, którego księciem został Mieszko I i które w 966 roku przyjęło chrześcijaństwo w obrządku rzymskim (katolickim). W granicach nowopowstałego państwa polskiego znalazły się Grody Czerwieńskie. Powstały ok. 1113 roku w Kijowie latopis „Powieść minionych lat” pisze o Grodach Czerwieńskich jako ziemi Lachów-Polaków. Wschodnim sąsiadem Polski było agresywne Księstwo Kijowskie. W 981 roku książę kijowski Włodzimierz Wielki napadł zbrojnie na Grody Czerwieńskie i przyłączył je do swego księstwa. Tak więc agresją na Polskę i zaborem części jej ziem przez Kijów zapoczątkowane zostały dzieje stosunków polsko-ruskich/ukraińskich. Książęta ruscy – najpierw kijowscy a następnie haliccy uprawiali agresywną politykę wobec Polski i polskich ziem etnicznych aż do upadku zniszczenia Rusi Kijowskiej przez Mongołów w 1240 roku, a następnie wymazania z mapy politycznej Europy Rusi Halicko-Wołyńskiej w XIV wieku, o czym dzisiaj się zapomina (szczególnie czynią to Ukraińcy), kiedy porusza się historię stosunków polsko-ukraińskich.
BRZEŚĆ NAD BUGIEM, miasto wojewódzkie-Polesie, 1017: książę kijowski Jarosław zaatakował polski Brześć nad Bugiem, w celu jego przyłączenia do Rusi.
GRÓDEK, pow. Hrubieszów-Polska, 22 lipca 1018: książę polski Bolesław Chrobry zdecydował się zaatakować Ruś Kijowską, aby ukarać księcia Jarosława za jego agresję na Polskę w 1017 roku, a przede wszystkim w celu przywrócenia na tron kijowski swojego zięcia Świętopełka, uwolnienia uwięzionej przez Jarosława córki Bolesława, a także w celu odzyskania zagrabionych przez Włodzimierza Wielkiego w 981 roku polskich Grodów Czerwieńskich. Na Ruś ruszyło wojsko polskie oraz posiłki niemieckie (300 wojów), węgierskie (500 wojów) i ruskie (sprzymierzonych Pieczyngów - 1000 wojów). Pod Gródkiem doszło 22 lipca 1018 roku do bitwy (nazywanej bitwą pod Wołyniem albo bitwą nad Bugiem) z wrogimi wojskami ruskimi, które zostały zniesione w puch, co otworzyło Polakom drogę do Kijowa. Walki wojów polskich pod Wołyniem zostały po upadku komunizmu w Polsce w 1989 roku upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic: Wołyń nad Bugiem 22 VII 1018.
KIJÓW, stolica Ukrainy, 14 sierpnia 1018: po bitwie pod Wołyniem Bolesław Chrobry na czele wojsk polskich ruszył w pościg za umykającymi oddziałami ruskimi i po krótkim oblężeniu Kijowa zajął miasto tego dnia, przywracając tron Świętopełkowi. Jednocześnie zdobyto na Rusi znaczne łupy. W drodze powrotnej Chrobry przyłączył do Polski utracone w 981 roku Grody Czerwieńskie. Wśród Polaków znana jest legenda o Szczerbcu – mieczu koronacyjnym królów Polski od 1320 roku, będącym dzisiaj jednym z najcenniejszych zabytków i unikatowym świadectwem polskiej historii, według której Bolesław Chrobry w czasie zajmowania Kijowa uderzył nim o kijowską Złotą Bramę wyszczerbiając go.
BRZEŚĆ NAD BUGIEM, Polesie-Polska, od 1945 Białoruś, 1022: nieudana wyprawa księcia kijowskiego Jarosława na Brześć – pobity przez wojska polskie.
GRODY CZERWIEŃSKIE, od 1945 przygraniczne ziemie Polski i Ukrainy na całym odcinku granicy polsko-ukraińskiej, 1031-1032: Następcą Bolesława Chrobrego został jego syn Mieszko, który 25 grudnia 1025 roku został ukoronowany w katedrze gnieźnieńskiej. Ten fakt nie spodobał się Niemcom, a silna Polska oprócz Niemców nie była w smak także władcy Rusi Kijowskiej. I tak zawiązana została pierwsza w dziejach koalicja niemiecko-ruska przeciw Polsce. Kiedy Mieszko II zajęty był obroną Łużyc przed wojskami niemieckimi Konrada II, od wschodu wojska księcia kijowskiego Jarosława wtargnęły do Polski i Jarosław pomógł pierworodnemu synowi Bolesława Chrobrego, Bezprymowi, w obaleniu Mieszka II. Jednocześnie Grody Czerwieńskie ponownie zostały przez Kijów oderwane od Polski i przyłączone do Rusi Kijowskiej: w 1031 roku Jarosław zajął ziemię bełską, a w 1032 roku ziemie po San. Jarosław Mądry tym razem postanowił je zrutenizować, przesiedlając w okolice Kijowa część ludności polskiej i dokonania rutenizacji pozostałej przez narzucenie jej prawosławia. W latopisie ruskim czytamy: „Roku 6539 [1031]. Jarosław i Mścisław zebrali wojów mnogich, poszli na Lachów i zajęli Grody Czerwieńskie znowu, i spustoszyli ziemię lacką, i mnóstwo Lachów przywiedli, i rozdzielili ich. Jarosław osadził swoich nad Rosią, i są do dziś”.
MAZOWSZE, 1047: objęcie władzy przez Bezpryma w 1031 roku i jego zamordowanie już w następnym, spowodowane jego okrutnymi rządami, bunt dużej części ludności znany w historii jako reakcja pogańska, jak i w 1039 roku najazd księcia Czech Brzetysława na Polskę, podczas którego obłupił kraj (m.in. wywiózł do Pragi relikwie św. Wojciecha) oraz oderwał od Królestwa Polskiego Śląsk i Małopolskę, spowodowały upadek struktur władzy i ogólnej anarchii. Doprowadziło to do oderwania od Polski w 1037 roku Mazowsza przez jego namiestnika Miecława. Zaistniała sytuacja w Polsce oraz antyczeska polityka Niemiec spowodowały, że król Henryk II udzielił militarnego (hufiec ok. 500 ciężkozbrojnych rycerzy niemieckich) i finansowego wsparcia drugiemu synowi Mieszka II – Kazimierzowi (znany jako Kazimierz I Odnowiciel). Pomoc okazał również książę kijowski Jarosław (zwany Mądrym), którego siostrę, Marię Dobroniegę, pojął Kazimierz za żonę. W 1047 roku, przy wsparciu zbrojnym Jarosława, Kazimierz pokonał Miecława i Mazowsze, a i zapewne związane politycznie z Mazowszem Pomorze Gdańskie powróciły do Polski. Jednak pomoc udzielona przez Jarosława nie była bezinteresowna. Jarosław zażądał za nią przekazania Rusi Kijowskiej dodatkowych polskich terenów nad Bugiem (na terenie dzisiejszej Lubelszczyzny i Podlasia) i zajął je zbrojnie.
KIJÓW, 1069: W Polsce, osłabioną przez wrogą Polsce polityką jej sąsiadów, bano się agresywnego Kijowa i dążono do poprawnych stosunków. W 1058 roku nowym władcą Polski został syn Kazimierza I Odnowiciela Bolesław Śmiały, który odbudował znaczenie Polski w tej części Europy. Toteż kiedy w 1068 roku obalono księcia kijowskiego Izjasława, który był połączony silnymi więzami rodzinnymi z dynastią piastowską (na początku lat 40. XI wieku ożeniony z Gertrudą córką Mieszka II), książę Bolesław włączył Polskę do ruskich walk wewnętrznych, chcąc mieć na tronie kijowskim przyjaznego Polsce władcę. W 1069 roku książę Polski poprowadził wielką wyprawę do Kijowa, która przywróciła władzę Izjasławowi.
GRODY CZERWIEŃSKIE-KIJÓW, 1077: Izjasław został ponownie obalony w 1073 roku. Dopiero w 1077 roku Bolesław Śmiały mógł interweniować ponownie na rzecz Izjasława, pomagając mu znowu w odzyskaniu tronu kijowskiego. Powracając z Kijowa Bolesław Śmiały odzyskał dla Polski Grody Czerwieńskie. Po utracie władzy przez księcia w 1079 roku, Ruś Kijowska ponownie zawładnęła tą polską ziemią w 1092 roku, dokonując wraz z Połowcami najazdu na Polskę. Od tej pory bez przerwy do 1340 roku Grody Czerwieńskie były pod panowaniem książąt ruskich, wchodząc w skład nowopowstałej Rusi Halicko-Wołyńskiej, co doprowadziło do rutenizacji tej ziemi, a ich nazwa zanikła – ziemie te zaczęto nazywać Rusią Czerwoną.
GRODY CZERWIEŃSKIE, 1099: W całym okresie Polski piastowskiej władcy Polski nigdy nie zrezygnowali z odzyskania Grodów Czerwieńskich jako prastarej ziemi lechickiej/polskiej, siłą zbrojną oderwaną od Korony Polskiej. Stąd także książę polski Władysława Hermana w 1099 roku przedsięwziął, niestety nieudaną, wyprawę zbrojną na Halicz w celu odebrania Grodów Czerwieńskich. Powrót jej do Polski, po kilku innych próbach, nastąpił dopiero w latach 1340-49.
BITWA Z POŁOWCAMI, 1101: Całą dzisiejszą południową część Ukrainy od końca VIII w. do XIII w. zamieszkiwali Połowcy – lud pochodzenia ałtajskiego (Środkowa Azja), których zdziesiątkowali lub zasymilowali Mongołowie, którzy te tereny włączyli do Złotej Ordy. W wiekach XI-XII plądrowali przygraniczne ziemie kijowskie, węgierskie i bułgarskie. Próbowali także przemieszczać się na zachód, ale w 1089 roku zostali pobici przez króla węgierskiego Władysława I. Wówczas skierowali się bardziej na północ – na ziemie polskie. Także i tutaj w 1101 roku zadały im klęskę wojska polskie dowodzone przez księcia Bolesława Krzywoustego.
POLSKA-WOŁYŃ, 1120-23: Walki polsko-ruskie na Wołyniu z powodu nieprzyjaznych poczynań ruskich wobec Polski.
POLSKA-RUŚ HALICKA, 1133-35: Walki polsko-ruskie w związku z wmieszaniem się nieprzyjaznych Bolesławowi Krzywoustemu Rościsławowiczów halickich w wojnę polsko-węgierską. Połowcy w porozumieniu z Rościsławowiczami palą Wiślicę (1135 r.).
POLSKA-RUŚ, 1145: Książę krakowski Władysław II w zamian za pośrednictwo w ugodzie między braćmi oddaje księciu ruskiemu mazowiecki gród Wiznę.
POLSKA-RUŚ HALICKA: Książęta polscy dążyli do poprawnych stosunków z Rusią Kijowską i Rusią Halicką. W teorii, bo w praktyce różnie bywało, miały je cementować małżeństwa między Piastami a książętami ruskimi. Na Rusi najpierw Kijowskiej a potem Halickiej przeważały tendencje agresywne wobec Polski. Najważniejszą sprawą podczas panowania Kazimierza II Sprawiedliwego (1138-1194), od 1177 roku księcia zwierzchniego Polski w odniesieniu do polityki zagranicznej była kwestia polityki względem księstw ruskich. Pierwszym zadaniem, przed którym stał książę krakowski było zneutralizowanie wpływów jednej z linii dynastii Rurykowiczów, tzw. Monomachowiczów, którzy poprzez małżeństwo najpierw Bolesława Kędzierzawego z Wierzchosławą, następnie Mieszka Starego z Eudoksją, byli silnie związani z poprzednim seniorem dynastii Piastów – Mieszkiem Starym (1173-77). W tym też celu Kazimierz jeszcze w 1179 roku wydał swoją nieznaną z imienia córkę za księcia Wsiewołoda Czermnego, pochodzącego z linii, która właśnie opanowała tron kijowski kosztem Monomachowiczów. Do pierwszej poważnej interwencji księcia w sprawy ruskie doszło w 1180 roku, kiedy Kazimierz w sporze pomiędzy Wasylkiem władającym w Brześciu i Drohiczynie oraz Leszkiem mazowieckim z jednej, a Włodzimierzem (księciem mińskim) z drugiej strony, poparł tych pierwszych. Wojna zakończyła się sukcesem Włodzimierza, który opanował Brześć, podczas gdy Wasylko utrzymał się w Drohiczynie, który zapisał następnie księciu mazowieckiemu Leszkowi. Wojna ta nie rozstrzygnęła ostatecznie sprawy przynależności Brześcia, który został opanowany wkrótce zgodnie z interesem Kazimierza przez jego siostrzeńca Światosława. W 1182 roku doszło do kolejnej rewolty, tym razem przeciwko władcy zbuntowali się jego poddani. Zorganizowana przez księcia krakowskiego interwencja (podczas której Kazimierz pokonał odsiecz Wszewłoda bełskiego), chociaż przywróciła Światosława na tron, nie przyniosła trwałego rozwiązania, gdyż władca drohiczyński został wkrótce otruty. Również tym razem dzięki interwencji w 1183 roku Kazimierza władcą Brześcia został brat Światosława – Roman. W 1187 roku zmarł książę halicki Jarosław Ośmiomysł, co rozpoczęło długotrwałe walki o następstwo po nim. Początkowo władzę nad księstwem objął jego młodszy syn, Oleg, wkrótce jednak zginął zamordowany przez bojarów, a rządy przejął drugi syn – Włodzimierz (II). Rządy Włodzimierza również były dalekie od stabilności, a sytuację zapragnął wykorzystać książę włodzimierski – Roman, który z pomocą Kazimierza usunął dotychczasowego księcia. Wygnany Włodzimierz udał się po pomoc na Węgry do Beli III, który zdecydował się wysłać do Halicza swoje wojska (1188). W wyniku konfrontacji tym razem Roman znalazł się na wygnaniu w Krakowie (Włodzimierz z zemsty najechał wówczas Małopolskę). Niebawem Bela III zmienił zdanie i postanowił przyłączyć Halicz do Węgier, usuwając Włodzimierza z księstwa i mianując namiestnikiem swego syna Andrzeja. Do ponownej wojny doszło w 1189 lub 1190 roku, kiedy Kazimierz na polecenie cesarza Fryderyka (do którego dotarł z hołdem i prośbą o pomoc Włodzimierz) z powrotem przywrócił jego władzę nad Haliczem; Andrzej wrócił na Węgry. Andrzej został królem Węgier w 2005 roku i jeszcze w tym samym roku lub następnym wyruszył zbrojnie na Ruś Halicką, przyjmując tytuł króla Halicza i Włodzimierza. Jednak o tron halicki nadal toczyły się walki, tym razem chwilowo bez udziału Polaków. Haliczem rządził Daniel I halicki i dynastia Romanowiczów. Po najeździe mongolskim na Ruś od 1240 do 1340 roku Księstwo Halicko-Włodzimierskie było w zależności lennej od chanów tatarskich uzurpujących sobie prawo osadzania książąt w Haliczu (Wikipedia).
ZAWICHOST, Polska, 19 czerwca 1205: W końcu XII wieku bezpośrednim sąsiadem etnicznie polskiej Ziemi Lubelskiej stało się księstwo halicko-wołyńskie pod rządami Romana Mścisławicza/Romana halickiego, a potem jego następców, rządzących tu aż do połowy XIV wieku. Roman halicki (1155-1205) był synem wielkiego księcia kijowskiego Mścisława II Iziasławicza i Agnieszki, córki księcia polskiego Bolesława Krzywoustego, od 1170 roku był księciem włodzimiersko-wołyńskim, w 1183 roku dzięki interwencji księcia krakowsko-sandomierskiego Kazimierza Sprawiedliwego został władcą Brześcia nad Bugiem, a w 1199 roku z pomocą księcia krakowsko-sandomierskiego Leszka Białego opanował Halicz stając się księciem halicko-włodzimierskim. W wyniku niewyjaśnionych do końca okoliczności doszło do zerwania przymierza polsko-ruskiego. Jak pisze w swych kronikach Jan Długosz (XV w.) Roman halicki zażądał prze¬kazania mu przez Polskę Ziemi Lubelskiej. Spotkawszy się z odmową dokonał w czerwcu 1205 roku najazdu zbrojnego na Polskę, przystępując do oblężenia Lublina po czym skierował się ku Wiśle, którą bezmyślnie przekroczył w okolicy Zawichostu. Tutaj czekały na niego wojska Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego, prowadzone przez wojewodę mazowieckiego Krystyna. Zmasowane i silne uderzenie wojsk polskich zepchnęło Rusinów do rzeki. Wycofujący się Rusini przeprawiali się z powrotem na koniach lub wpław, pozostali ginęli. Na prawym brzegu zebrali się ocaleni wojacy Romana obserwując rzeź swych rodaków. Urwisko (prawdopodobnie podmyte) nie wytrzymało ciężaru ciężkozbrojnych i runęło wraz z nimi do rzeki. Sukces Polaków był tym większy, że śmierć poniósł książę Roman, który poległ podczas ucieczki.
Na skutek klęski i śmierci księcia Romana wyraźną przewagę miał w tych stronach Polski książę Leszek Biały, rozszerzający okresowo swą władzę aż po Bug. Po jego śmierci inicjatywa przeszła w ręce nowego księcia halicko-włodzimierskiego Daniela Romanowicza, który, jakby dla przeciwwagi wobec Lublina, zbudował sobie nową stolicę w pobliskim Chełmie. W 1221 roku, w wyniku porozumienia zawartego pomiędzy Leszkiem Białym a księciem ruskim Danielem Romanowiczem, została potwierdzona przynależność Lublina do Polski. Jako gród przygraniczny, podobnie jak cała Ziemia Lubelska, stale narażony był na najazdy ze strony Rusinów, Litwinów, Prusów, Jaćwingów i Tatarów.
RUŚ HALICKA-POLSKA, 1214: Traktat w Spiszu pomiędzy Andrzejem Węgierskim i księciem krakowskim Leszkiem Białym, na mocy którego zaślubiono królewicza węgierskiego, Kolomana, z córką Leszka, Salomeą, i miano osadzić ich na tronie w Haliczu. Traktat ten nie został w praktyce wykonany i Leszek Biały utracił wszelkie wpływy na Rusi Halickiej.
RUŚ HALICKA-LITWA-POLSKA, 1238: Zbrojnego napadu na Polskę dokonał książę halicki Daniel Romanowicz, w którym wziął udział litewski kunigas (książę) nalszczański Dowmont.
POLSKA-RUŚ KIJOWSKA-NAJAZD MONGOLSKI, marzec-kwiecień 1241: Po podboju Rusi Kijowskiej przez Mongołów (Tatarów) w 1240 roku, z jej terenu dokonali oni w 1241 roku pierwszego napadu na Polskę. Armia (ok. 9 tys. ludzi) dowodzona przez Bajdera i Kaidu poszła przez Lublin, który zdobyła, na Sandomierz, po czym grupa Kaidu poszła w kierunku na Opoczno, Ziemię Łęczycką, Milicz do Wrocławia (8 IV 1241). Z kolei grupa Bajdera po pokonaniu wojsk małopolskich pod Chmielnikiem (8 III 1241), opanowaniu Krakowa (22 III 1241) i pokonaniu oddziałów śląskich pod Opolem również dotarła do Wrocławia. Stąd połączone grupy udały się w kierunku na Legnicę, gdzie 9 kwietnia 1241 roku przez wykorzystanie przez nich nie znanych w Europie gazów bojowych odniosły zwycięstwo nad wojskiem polskim (8 tys. ludzi), dowodzonym przez księcia śląskiego Henryka II Pobożnego. Mongołowie osłabieni stratami poniesionymi w bitwie, zgodnie z rozkazem Batu-chana ruszyli przez Morawy na Węgry.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WOŁYŃSKA, 1243-44: Po pierwszym najeździe Tatarów na Polskę w 1241 roku Ruś osiągnęła na etnicznie polskiej Ziemi Lubelskiej zdecydowaną przewagę. W 1243 roku książę halicko-wołyński Daniel Romanowicz zerwał zawartą w 1221 roku ugodę z Polską i najechał Lublin, niszcząc go niemal całkowicie. Jednocześnie Rusini napadli na Łuków i Sieciechów. Początkowo wojska ruskie poszły czterema drogami: Daniel pod Lublin, jego brat Wasylko na Ładę (powiat Janów Lubelski), zaś inni dowódcy nad San i na Podgórze. Wyprawa spustoszyła ziemię lubelską po Wisłę i San. Splądrowano ziemię i zajęto gród lubelski. W odwecie Polacy zniszczyli okolice Andrzejowa (powiat Włodawa). W połowie XIII wieku Lublin po raz pierwszy dostał się pod obce - ruskie panowanie. Stan ten jednak nie trwał zbyt długo, zapewne tylko parę miesięcy, aż do zasadniczej zmiany stosunków politycznych. Książę ruski Daniel szukał bowiem porozumienia z zacho¬dem przeciw Tatarom, otrzymał nawet z tego tytułu koronę od papieża. W tej sytuacji książę krakowski Bolesław Wstydliwy mógł odzyskać kresową Ziemię Lubelską drogą układów, co nastąpiło najpóźniej w 1253 roku.
POLSKA-RUŚ HALICKA, 1244: Oblężenie Lublina przez księcia halicko-wołyńskiego Daniela.
POLSKA-RUŚ HALICKA, 1245: Książę halicki Daniel I sprzymierzony z księciem Konradem I mazowieckim i Mendogiem pokonał w bitwie pod Jarosławiem (obecnie Polska) Rościsława Michajłowicza wspomaganego przez wojska węgierskie (dowodzone przez wojewodę Filię) i oddziały księcia krakowskiego i sandomierskiego Bolesława Wstydliwego.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WOŁYŃSKA-NAJAZD MONGOLSKI,1259-60: W czasie drugiego najazdu mongolskiego na Polskę, wojska Złotej Ordy dowodzone przez Burondaja nie spotykając większego oporu ze strony wojsk polskich zdobyły w grudniu 1259 roku Lublin, w lutym 1260 roku zniszczyły Małopolskę i Kraków – dochodząc pod Bytom i w marcu przez Jasło powróciły na wschód. U boku Burundaja wzięli udział w tym najeździe książęta halicko-wołyńscy Romanowicze. Przejście hord mongolskich, to jakby przejście morowego powietrza: pozostawały tylko popioły i zgliszcza, a ludzie byli masowo mordowani lub szli w jasyr, czyli niewolę.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WOŁYŃSKA, 1264-68, 1279, 1280: panująca na Rusi Halicko-Włodzimierskiej ruska dynastia Romanowiczów nie potrafiła żyć w zgodzie z Polską, doprowadzając do kolejnych wojen polsko-ruskich – w 1264-68, 1279 i 1280. Gdzieś w tym czasie Rusini zagarnęli zawsze polski do tej Rzeszów (w 1264 roku w Tarnowie spotkali się książę Rusi Halickiej Daniel z księciem krakowskim Bolesławem Wstydliwym w celu nowego rozgraniczenia polsko-ruskiego, według którego narzucona przez Daniela granica miała przebiegać na zachód od Rzeszowa w rejonie Czudca). Wśród władców Rusi Halicko-Wołyńskiej zawsze były ciągoty do zaboru polskich ziem.
WROTA-Polska, 19 czerwca 1266: dziedzic Rusi Halickiej Szwarno, wspierany przez wojska księcia Wasylka i litewskie, dokonał najazdu łupieżczego na Ziemię Sandomierską. Ścigani przez polskie oddziały księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego, najeźdźcy litewscy zostali tu rozbici.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WOŁYŃSKA, luty 1280: 7 grudnia 1279 roku zmarł książę krakowski i sandomierski Bolesław V Wstydliwy, który na swego następcę wyznaczył swego syna Leszka (Czarnego). Do tronu krakowsko-sandomierskiego zgłosił pretensje ruski książę halicko-włodzimierski Lew Daniłowicz (syn Daniela); inni historycy utrzymują, że była to zwykła wyprawa łupieska oraz mająca na celu oderwanie Lubelszczyzny od Polski. Lew dokonał wraz z niektórymi książętami ruskimi, Tatarami i Litwinami (razem 6 tys. ludzi) wyprawę zbrojną na Polskę – Ziemię Lubelską, docierając aż za Wisłę. Obległ Sandomierz, ale nie był w stanie go zdobyć. Dzielna obrona miasta dała Leszkowi Czarnemu czas na zebranie sił wystarczających do odparcia najazdu. Do ostatecznej rozprawy doszło 23 lutego pod Groźlicami koło Sandomierza. Dowódcami wojsk polskich byli
Piotr, wojewoda krakowski oraz Janusz, wojewoda sandomierski. Niedobitki rusko-tatarskie zmuszono do ucieczki. Jeszcze w tym samym roku książę Leszek wybrał się na wyprawę odwetową, paląc i niszcząc tereny przygraniczne aż pod Lwów.
POLSKA-LITWA, 1285: z inicjatywy ruskiej Litwini najechali Lubelszczyznę.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WOŁYŃSKA, 1286-87: Książę Lew I halicki toczył bezowocną wojnę z Małopolanami o Przeworsk. Od dawna marzyli o przyłączeniu Krakowa do Rusi.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WOŁYŃSKA-NAJAZD MONGOLSKI, grudzień 1287 – styczeń 1288: W grudniu 1287 roku nastąpił trzeci i ostatni wielki najazd mongolski (tatarski) na Polskę. Z Wołynia wkroczyła na ziemie polskie armia dowodzona przez Telebogę, która spustoszyła Ziemię Sandomierską (samego Sandomierza nie zdobyła) aż po Nidę, gdzie doszło do bitwy z wojskiem polskim księcia Leszka Czarnego. Jednocześnie druga armia mongolska pod dowództwem Nogaja z rejonu Przemyśla ruszyła na Kraków 24 grudnia 1287 roku, którego nie mogła zdobyć, następnie pod Starym Sączem poniosła klęskę w walce z oddziałami księcia Leszka Czarnego i wspomagającymi je oddziałami węgierskimi, po której obie armie w styczniu 1288 roku odeszły na wschód. Ziemie polskie nie znalazły się pod jarzmem tatarskim, co spotkało Ruś Kijowską i Ruś Halicko-Wołyńską.
POLSKA-RUŚ BEŁSKA-RUŚ HALICKA, 1288-1302: po śmierci Leszka Czarnego (1288) Lublin opanował ruski książę bełski Jerzy Lwowicz (1301-08 książę halicki). Rusinów wypędzono z Lublina dopiero w 1302 roku.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WŁODZIMIERSKA, 1323-25: Po śmierci księcia halickiego Jerzego I, jego następcami (współrządy) na tronie halicko-włodzimierskim byli od 1308 roku jego synowie: Andrzej II, który prawdopodobnie rezydował we Włodzimierzu Wołyńskim i Lew II rządzący w Haliczu. Ich matką była Eufemia, córka piastowskiego księcia kujawskiego Kazimierza I, a ich siostrą była Maria, która ok. 1310 roku polubiła księcia Trojdena mazowieckiego. Obaj utrzymywali pokojowe stosunki z Polską i bliskie kontakty z królem Władysławem Łokietkiem i starali się zmniejszyć zależność od mongolskiej Złotej Ordy. Według niektórych historyków obaj zginęli podczas walk z Tatarami lub Litwinami na Podlasiu, albo zostali otruci przez bojarów. W maju 1323 roku król polski Władysław Łokietek w liście do papieża Jana XXII pisał z żalem: „Dwaj ostatni ruscy władcy, będący dla Polski twardą zasłoną od Tatarów opuścili ten świat i po ich śmierci Polska jest bezpośrednio pod tatarskim zagrożeniem”. Ich śmierć zakończyła panowanie Romanowiczów na Rusi Halicko-Wołyńskiej. Bojarzy haliccy próbowali rządzić państwem samodzielnie. Władysław Łokietek obawiał się, że chcąc rządzić uciekną się oni pod opiekę Tatarów. Bojąc się tego, czyli Tatarów u granic Polski i Węgier, Władysław Łokietek i król węgierski Karol Robert mieli zamiar podzielić się dziedzictwem Romanowiczów. Łokietek wyprawił się w tym celu z posiłkami węgierskimi na Ruś, ale wycofał się, kiedy element konserwatywny przeważył pośród bojarów wołyńskich i tron został oddany Piastowi mazowieckiego - katolikowi Bolesławowi Trojdenowiczowi, który był synem siostry Lwa II i Andrzeja II, Marii. Bolesław Jerzy II miał tytuł "urodzonego księcia i władcy Rusi mniejszej" (natus dux et dominus Russiae minoris). Objął tron we Włodzimierzu, któremu nadał status stolicy. Przeszedł oficjalnie na prawosławie, ale faktycznie pozostawał katolikiem.
RUŚ HALICKO-WŁODZIMIERSKA-POLSKA, 9 lipca 1339: W Wyszehradzie na Węgrzech odbył się drugi zjazd polsko-węgierski, na którym ustalono, że następcą tronu polskiego, gdyby król Kazimierz Wielki nie pozostawił synów, zostanie siostrzeniec Kazimierza – syn króla węgierskiego Karola Roberta i Elżbiety Łokietkówny – Ludwik. Węgry zobowiązały się w zamian do udzielenia Polsce pomocy przeciw Krzyżakom oraz poparcie pretensji Polski do Rusi Halicko-Włodzimierskiej. Bowiem w zjeździe wziął również udział książę halicko-włodzimierski Bolesław Jerzy II. Przez cały okres rządów Bolesław Jerzy II musiał się liczyć z dość silną opozycją wewnętrzną – niechętną zbyt mocnej jego władzy oraz ciągłym zagrożeniem ze strony Tatarów, uzurpujących sobie prawo swobodnego osadzania w Haliczu książąt. Bolesław Jerzy II chcąc zneutralizować niebezpieczeństwo utraty tronu, jak również uniemożliwić Tatarom podporządkowanie sobie Rusi Halicko-Włodzimierskiej, swoje rządy oparł na dobrych stosunkach z Polską Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. W Wyszehradzie Bolesław Jerzy II wspólnie z Kazimierzem Wielkim i Karolem Robertem zastanawiali się m.in. nad kwestią pomocy wojskowej dla Halicza w celu rozgromienia opozycji oraz podpisali układ przewidujący, że w razie bezpotomnej śmierci Bolesława władzę nad jego księstwem miał przejąć król Polski. Czyli Ruś Halicko-Włodzimierska po 250 latach rządów ruskich miała powrócić do Królestwa Polskiego, od którego odrywały ją zbrojne agresje ruskie w 981, 1031 i 1090 roku.
POLSKA-RUŚ HALICKO-WŁODZIMIERSKA, wiosna 1340: Książę halicko-włodzimierski Bolesław II Jerzy zmarł bezpotomnie 7 kwietnia 1340 roku. Jak podaje Rocznik Małopolski został on "przez swoich otruty" (bojarów ruskich); na wieść o przyczynie śmierci Jerzego II, król Polski Kazimierz Wielki wyprawił się na Ruś Halicko-Wołyńską, której stał się prawnym panem – prawem spadkobierstwa. Po zdobyciu lwowskiego zamku, bronionego przez zbuntowanych bojarów, zajął miasto (16 kwietnia). Władzę królewską uznała część bojarów. Bojar Dymitr Detko uznał zwierzchnictwo Kazimierza Wielkiego i w jego imieniu objął rządy w kraju, przyjmując tytuł Namiestnika Królewskiego Rusi. Król, przed powrotem do Królestwa, ustanowił spośród swoich rycerzy starostę dla ziemi lwowskiej i miasta Lwowa, a osiadłym Niemcom powierzył jego obronę. W mieście pozostawił część swojego wojska dla zabezpieczenia przyrzeczenia o wierności złożonego przez ruskich panów królowi.
POLSKA-LITWA: RUŚ HALICKO-WŁODZIMIERSKA, 1340-49: Polacy zajmując ziemie Rusi Halicko-Włodzimierskiej powoływali się na więzy krwi pomiędzy Piastami mazowieckimi i kujawskimi a ostatnim władcą Rusi Halicko-Włodzimierskiej Bolesławem Jerzym II, a przede wszystkim na prawne przekazanie tronu halicko-włodzimierskiego przez księcia Bolesława Jerzego II królowi polskiemu Kazimierzowi Wielkiemu, w razie bezpotomnej śmierci danej na zjeździe w Wyszehradzie w 1339 roku. Poza Kazimierzem Wielkim największe prawa do Księstwa Halicko-Włodzimierskiego mieli bracia zamordowanego – książęta mazowieccy: Siemowit III, Kazimierz I i Jerzy II. W układzie z Kazimierzem Wielkim zrzekli się jednak oni praw do spadku za wynagrodzeniem pieniężnym. Tymczasem nienasycona wielkimi podbojami ziem ruskich czy raczej przez ten fakt zachęcona do dalszej grabieży ziem ruskich Litwa zaczęła rościć sobie pretensje do Rusi Halicko-Włodzimierskiej na tej podstawie, że książę Bolesław Jerzy II w 1331 roku ożenił się z córką Giedymina Eufemią a jego syn Lubart z córką księcia włodzimierskiego Andrzeja Jurijewicza. W pierwszej połowie 1340 roku Litwini zajęli północną, graniczącą z Wielkim Księstwem Litewskim część księstwa z Włodzimierzem, Bełzem i Chełmem, a więc część wołyńską księstwa. Jednocześnie zbuntowani bojarowie na czele z Dymitrem Detko, który w między czasie zdradził króla Kazimierza Wielkiego, z pomocą Lubarta Giedyminowicza przywołali na pomoc Tatarów, którzy mieli wypędzić Polaków z Rusi Halickiej i dokonać najazdu na Polskę. Zapoczątkowało to wojnę polsko-litewską o Ruś Halicko-Włodzimierską, która z przerwami trwała do 1392 roku.
NAJAZD TATARÓW i RUSINÓW HALICKICH NA POLSKĘ, styczeń-luty 1341: wielki najazd Tatarów na Polskę – Lubelszczyznę, w którym uczestniczyli zbuntowani bojarzy haliccy na czele starosty Rusi Halickiej Dymitra Detko (1340-49). Został odparty dopiero nad Wisłą, kiedy rycerstwo polskie pod wodzą króla Kazimierza Wielkiego zadało im sromotną klęskę, co spowodowało ich powrót na Ruś.
POWRÓT ZIEMI SANOCKIEJ I PRZEMYSKIEJ DO POLSKI, 1344: Król Kazimierz Wielki opanowuje Ziemię Sanocką i Przemyską i przyłącza je na trwałe do Polski (są częścią Polski po dziś dzień).
POLSKA-LITWA: RUŚ HALICKO-WŁODZIMIERSKA, 1349: Kazimierz Wielki nie myślał rezygnować z praw Polski do ziem byłej Rusi Halicko-Włodzimierskiej i w 1349 roku przedsięwziął dobrze przygotowaną nową wyprawę zbrojną na staropolską Ziemię Czerwieńską. Zajął, broniony przez zbuntowanych bojarów Lwów, Halicz, Chełm, Brześć i Włodzimierz. Kampania 1349 roku zakończyła się bardzo dużym sukcesem – Polska odzyskała prawie wszystkie ziemie byłego Księstwa Halicko-Włodzimierskiego z wyjątkiem wschodniej części Wołynia z Łuckiem oraz Podole. Ruś Halicka stając się częścią Polski została uwolniona na zawsze z lenna tatarskiego.

Wojny polsko-litewskie

JAĆWIEŻ-LITWA-POLSKA, ok. 1070-1075: Na północnym wschodzie Polska graniczyła z ziemiami (Podlasie-cała Suwalszczyzna, czyli dzisiejsza część polska i litewska) zamieszkałymi przez Jaćwingów, a na północ od Suwalszczyzny, po drugiej stronie Niemna mieszkali Litwini. Oba plemiona należały do ludów bałtyckich, były barbarzyńcami, dzikusami, ostatnimi poganami w Europie. Jaćwingowie wspólnie z Litwinami dokonywali łupieżczych najazdów (uprowadzali także ludność) na ziemie swoich sąsiadów. Do pierwszego łupieżczego najazdu na Polskę, który zapoczątkował zbrojne starcia polsko-jaćwiesko-litewskie, doszło za panowania Bolesława Śmiałego – ok. 1070-75.
JAĆWIEŻ-LITWA-POLSKA, 1151: nastąpiła druga wyprawa łupieżcza jaćwieska-litewska na Polskę.
JAĆWIEŻ-LITWA-POLSKA, przełom XII i XIII w.: miała miejsce trzecia wyprawa łupieżcza jaćwiesko-litewska na Polskę. W latach 1201-36 Litwini z Jaćwingami przedsięwzięli cztery duże wyprawy łupieżcze na Polskę, które pustoszyły ziemie przez nich najeżdżane: Mazowsze, Lubelszczyznę i ziemię sandomierską. Wyjątkowo tragiczne w skutkach były kolejne najazdy jaćwiesko-litewskie na Polskę do 1283 roku i następnie litewskie do 1376 roku.
LITWA-POLSKA, 1242: Litwini dokonali tragicznego w skutkach najazdu łupieżczego na Mazowsze.
LITWA-JAĆWIEŻ-POLSKA, 1244: Wielki najazd Litwinów, Jaćwingów i Prusów spustoszył Lubelszczyznę kompletnie, a ludność uprowadzono w niewolę.
JAĆWIEŻ-POLSKA, 1248: Zagrożenie ze strony Jaćwieży powodowało sojusze Małopolski, a niekiedy i książąt mazowieckich z Rusią Halicką przeciw Jaćwingom. W 1248 roku odbyła się zbrojna wyprawa karna na Jaćwież książąt ruskich: Daniela i Wasylki, których wspomagali piastowscy książęta: mazowiecki Siemowita i krakowski Bolesław Wstydliwy; wojska małopolskie prowadzili wojewoda Sąd i kasztelan Sięgniew.
LITWA-POLSKA, 1255: nastąpił kolejny najazd Litwinów pod wodzą księcia Mendoga, w wyniku którego spalono m.in. kompletnie Lublin. Litwinów wspierał książę ruski Szwarno (późniejszy dziedzic Rusi Halickiej i wielki książę litewski 1264-69), który był żonaty z córką Mendoga.
LITWA-POLSKA, 1260: kolejny łupieżczy najazd litewski na Mazowsze poprowadził sam władca Litwy Mendog z pomocą ruskiego księcia Szwarna. Litwini dzięki zaskoczeniu i znacznej przewadze liczebnej, zdobyli i spalili Płock wraz z zamkiem, zdobywając bogate łupy. Istnieje przypuszczenie, że podczas właśnie tej wyprawy zostały wywiezione z Płocka wspaniałe brązowe drzwi katedry z XII wieku, które obecnie znajdują się w Soborze św. Zofii w Nowogrodzie Wielkim.
JAZDÓW-DŁUGOSIODŁO-Polska, 5 sierpnia 1262: Późną wiosną Mendog urządził nową wyprawę łupieżczą na Mazowsze. Litwini, wspomagani przez księcia halickiego Szwarno, oblegli w zamku w Jazdowie (dziś Ujazdów-Warszawa) władcę Mazowsza, księcia Siemowita I, oraz jego syna. W wyniku zdrady napastnicy zdobyli zamek. Według jednego źródła Siemowit zginął w trakcie bitwy, a jego syn, Konrad II, dostał się do niewoli; natomiast drugie źródło podaje, że pojmany Siemowit został osobiście zamordowany przez swojego szwagra – Szwarna. Ścigające napastników rycerstwo mazowieckie poniosło klęskę w bitwie pod Długosiodłem (5 sierpnia) z przeważającymi siłami litewsko-jaćwiesko-ruskimi.
BRAŃSK, pow. Bielsk Podlaski-Polska, 23 czerwca 1264: Szwarno jako samodzielny władca dzielnicy halickiej, chełmskiej i bełskiej i od 1264 roku wielki książę litewski (wspólnie z Wołskiejkiem) prowadził politykę jednoczenia sił litewskich i ruskich przeciw polskim książętom. Wraz z Jaćwingami (lub Litwinami) dokonał najazdu na Polskę, docierając aż do ziemi sandomierskiej, po drodze paląc, grabiąc i uprowadzając ludzi. W odwecie książę krakowski Bolesław Wstydliwy zorganizował szybko wyprawę przeciwko nim. Dobrze zorganizowana armia polska w krwawym boju pod Brańskiem 23 czerwca 1264 roku (Bitwa pod Brańskiem) zadała Jaćwingom druzgocącą klęskę; w bitwie poległ ich wódz Komat (Kumat).
JAĆWINGOWIE-POLSKA, 1264: Zwycięstwo księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego nad Jaćwingami pod Zawichostem koło Sandomierza, którzy plądrowali wschodnie tereny Polski.
POLSKA-LITWA, 1266: zniszczenie Lublina w wyniku kolejnej wyprawy Litwinów na Polskę, których wspomagali Prusowie.
WROTA-Polska, 19 czerwca 1266: dziedzic Rusi Halickiej Szwarno, wspierany przez wojska księcia Wasylka i litewskie, dokonał najazdu łupieżczego na Ziemię Sandomierską. Ścigani przez polskie oddziały księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego, najeźdźcy litewscy zostali tu rozbici.
POLSKA-LITWA, 1273: na Lubelszczyznę napadli Litwini.
JAĆWIEŻ-LITWA-POLSKA, 1282: Nastąpił potężny najazd Jaćwingów wspomaganych przez Litwinów (razem 14 tys. ludzi) na Lublin i Ziemię Lubelską, który zniszczył gród lubelski i Ziemię Lubelską. Kronikarz polski Jan Długosz (XV w.), o najeździe tym pisał: „W tymże roku Jaćwingowie przez piętnaście dni plądrują ziemię lubelską [...]. Mordują kapłanów i sługi Chrystusa i dwóch braci z zakonu kaznodziejskiego i niemowlęta i gromadzą wielką liczbę ludzi i bydła”. Na wieść o napaści Jaćwingów na ziemię lubelską, wyruszył z odsieczą (6 tys. ludzi) książę krakowski Leszek Czarny. W zwycięskiej bitwie pod Łopiennikiem koło Krasnegostawu książę zatrzymał najeźdźców po czym ruszył za nimi w pogoń i w krwawej bitwie nad Narwią, możliwe, że w okolicach Brańska lub między Narwią a Niemnem, stoczonej 13 października 1282 roku całkowicie rozgromił Jaćwingów. Rzeź wojowników jaćwieskich, jaka się wówczas rozegrała, skutecznie zniszczyła nie tylko siłę bojową tego agresywnego, łupieżczego, żądzy krwi i pożogi plemienia, ale także przyczyniła się do jego rychłej zagłady (po bitwie wojska polskie splądrowały siedziby Jaćwingów na Białostocczyźnie, do czego przyczyniły się niebawem również wyprawy krzyżackie i ruskie na pozostałe tereny zamieszkałe przez Jaćwingów. Resztki Jaćwingów schronili się na Litwie. Bezludne odtąd obszary Podlasia zaczyna w XIV w. kolonizować od zachodu szlachta mazowiecka, od wschodu Rusini (Białorusini).
LITWA-POLSKA, POLSKA-LITWA, 1283: Klęska Jaćwingów w walce z Polakami w 1282 roku spowodowała odwetowy najazd litewski na ziemie polskie; Litwinów wspierały niedobitki Jaćwingów. Również i wtedy książę krakowski Leszek Czarny stanął na wysokości zadania, zadając napastnikom klęskę w pod Rowinami koło Bielska Podlaskiego. Do zwycięstwa Polaków przyczynił się zastosowany przez księcia skutecznie manewr pozorowanej ucieczki, czym potwierdził swoje nieprzeciętne zdolności dowódcze na polu walki.
POLSKA-LITWA, 1285: z inicjatywy ruskiej Litwini najechali Lubelszczyznę.
POLSKA-LITWA, 1291 i 1294: W latach 1291-96 władcą pogańskiej i barbarzyńskiej Litwy był Butywid (Pukuwer). Z jego woli jego syn Witenes dwukrotnie najeżdżał Polskę w celach łupieżczych: w 1291 roku najechał Kujawy, a w 1294 roku Mazowsze. Podczas wyprawy w 1294 roku dotarł aż pod Łęczycę (4 czerwca), zdobywając warowną kolegiatę w pobliskim Tumie; część ludności, która się schroniła w kościele powiódł ze sobą w niewolę, a pozostałych wyciął w pień lub spalił wraz z kolegiatą.
TROJANÓW nad Bzurą-Polska, 10 czerwca 1294: Wracających spod Łęczycy zbrojnych bandziorów litewskich Witenesa zaczęły ścigać wojska księcia łęczyckiego Kazimierza II, brata Władysława Łokietka. Dogoniły ich pod Trojanowem nad Bzurą, gdzie 10 czerwca 1294 roku doszło do bitwy. Jak pisze Feliks Konieczny w „Świeci w dziejach narodu polskiego” w rozdziale „Wznowienie królestwa”, w toku bitwy zgodzono się na chwilowe zawieszenie broni, jednakże Litwini zdradliwie bitwę wznowili. Zaskoczone z nienacka polskie wojsko poszeło w rozsypkę a książę Kazimierz II został po bitwie zamordowany.
POLSKA-LITWA, 1296, 1300, 1302 i 1306: Witenes jako władca Litwy w latach 1295-1316 najeżdżał w celach łupieżczych ziemie polskie w 1296, 1300, 1302 i 1306 roku; w 1306 roku dotarł aż pod Kalisz, który znacznie spustoszył.
POLSKA-LITWA, 1325: Śmiertelnym wrogiem tak Polski jak i Litwy byli od kilkudziesięciu lat Krzyżacy. Do walki z nimi władca Polski Władysław Łokietek szukał sprzymierzeńców. Najpewniejszym z nich mogła być Litwa, ku której zwrócił swe oczy. Ożenił swego syna – następcę tronu Kazimierza (Wielkiego) z Aldoną (Anną), córką wielkiego księcia litewskiego Giedymina w celu zbliżenia obu narodów; za jego panowania (1316-41) ustały litewskie najazdy łupieżcze na Polskę. Aldona jako wiano przywiozła ze sobą do Polski 20 000 Polaków uprowadzonych na Litwę za rządów Witenesa.
POLSKA-LITWA: RUŚ HALICKO-WŁODZIMIERSKA, 1340-49: Polacy zajmując ziemie Rusi Halicko-Włodzimierskiej powoływali się na więzy krwi pomiędzy Piastami mazowieckimi i kujawskimi a ostatnim władcą Rusi Halicko-Włodzimierskiej Bolesławem Jerzym II, a przede wszystkim na prawne przekazanie tronu halicko-włodzimierskiego przez księcia Bolesława Jerzego II królowi polskiemu Kazimierzowi Wielkiemu, w razie bezpotomnej śmierci danej na zjeździe w Wyszehradzie w 1339 roku. Poza Kazimierzem Wielkim największe prawa do Księstwa Halicko-Włodzimierskiego mieli bracia zamordowanego – książęta mazowieccy: Siemowit III, Kazimierz I i Jerzy II. W układzie z Kazimierzem Wielkim zrzekli się jednak oni praw do spadku za wynagrodzeniem pieniężnym. Tymczasem nienasycona wielkimi podbojami ziem ruskich czy raczej przez ten fakt zachęcona do dalszej grabieży ziem ruskich Litwa zaczęła rościć sobie pretensje do Rusi Halicko-Włodzimierskiej na tej podstawie, że książę Bolesław Jerzy II w 1331 roku ożenił się z córką Giedymina Eufemią a jego syn Lubart z córką księcia włodzimierskiego Andrzeja Jurijewicza. W pierwszej połowie 1340 roku Litwini zajęli północną, graniczącą z Wielkim Księstwem Litewskim część księstwa z Włodzimierzem, Bełzem i Chełmem, a więc część wołyńską księstwa. Jednocześnie zbuntowani bojarowie na czele z Dymitrem Detko, który w między czasie zdradził króla Kazimierza Wielkiego, z pomocą Lubarta Giedyminowicza przywołali na pomoc Tatarów, którzy mieli wypędzić Polaków z Rusi Halickiej i dokonać najazdu na Polskę. Zapoczątkowało to wojnę polsko-litewską o Ruś Halicko-Włodzimierską, która z przerwami trwała do 1392 roku.
POLSKA-LITWA: RUŚ HALICKO-WŁODZIMIERSKA, 1349: Kazimierz Wielki nie myślał rezygnować z praw Polski do ziem byłej Rusi Halicko-Włodzimierskiej i w 1349 roku przedsięwziął dobrze przygotowaną nową wyprawę zbrojną na staropolską Ziemię Czerwieńską. Zajął, broniony przez zbuntowanych bojarów Lwów, Halicz, Chełm, Brześć i Włodzimierz. Kampania 1349 roku zakończyła się bardzo dużym sukcesem – Polska odzyskała prawie wszystkie ziemie byłego Księstwa Halicko-Włodzimierskiego z wyjątkiem wschodniej części Wołynia z Łuckiem oraz Podole. Ruś Halicka została uwolniona na zawsze z lenna tatarskiego.
WALKI Z LITWINAMI 1350-66: Polacy nie wykorzystali jednak należycie sukcesu kampanii 1349 roku, gdyż już w 1350 roku Litwa odebrała duże obszary zajętych przez Polskę ziem. W zawartym układzie zdecydowano się więc na podział: Polska otrzymała Księstwo Halickie, a Litwa Księstwo Włodzimierskie oraz Bełz i Chełm. Litwa nie dotrzymała jednak umowy i już w tymże samym roku (1350) dwukrotnie najechała Ruś Czerwoną, jak również ziemie polskie. Dlatego również wojska polsko-węgierskie także dwukrotnie w 1351 i 1352 najechały zajmowany przez Litwinów Wołyń. Nie przyniosły jednak one znaczących sukcesów. W 1352 roku Kazimierz Wielki zorganizował również odrębną wyprawę przeciw Litwie. Zakończyła się ona rozejmem, mającym obowiązywać do 24 czerwca 1355 roku. Jest to najstarszy spisany i zachowany układ polsko-litewski. Podzielono w nim m.in. znowu Ruś Halicko-Włodzimierską – pomiędzy Polską, która otrzymywała ziemię halicką, przemyską i sanocką, a Litwą, przy której miała pozostać ziemia włodzimierska, łucka, bełska, chełmska i brzeska. Ziemia Krzemieniecka została kondominium polsko-litewskim. Także i ten układ nie utrzymał się długo – został zerwany przez Lubarta już w 1353 roku, który m.in. najechał Zawichost nad Wisłą. Jednak, nie licząc drobnych wypraw-starć zbrojnych (np. polsko-węgierska wyprawa na Ruś litewską w 1355 r.), spokój utrzymywał się aż do 1366 roku.
WOJNA POLSKO-LITEWSKA O WOŁYŃ 1366: Polacy poirytowani przeciągającym się w nieskończoność konfliktem polsko-litewskim o ziemie byłej Rusi Halicko-Włodzimierskiej, zdecydowali się przeprowadzić wielką wyprawę zbrojną na ziemie okupowane przez Litwinów. Wyprawa zakończyła się sukcesem: wojska polskie zdobyły m.in. Włodzimierz Wołyński, Łuck, Bełz i Chełm. Po kampanii, jesienią 1366 roku Litwini byli zmuszeni do podpisania kolejnego układu, tym razem pokojowego. Lubart otrzymał Ziemię Łucką i część Ziemi Włodzimierskiej. Do Polski przyłączono Ziemię Chełmską (na trwałe), Bełską, pozostałą część (zachodnią) Włodzimierskiej oraz część południowego Wołynia z Krzemieńcem, Oleskiem i Łopatynem, która została włączona bezpośrednio do Rusi Czerwonej.
KOŃCOWY OKRES WOJNY POLSKO-LITEWSKIEJ O WOŁYŃ, 1370-1392: Na wiadomość o śmierci króla Kazimierza Wielkiego w 1370 roku Litwini zaatakowali księstwa: włodzimierskie, bełskie i chełmskie. W wyniku tego ataku Litwa odzyskała wszystkie utracone ziemie w wojnie w 1366 roku. W 1376 roku nastąpił napad litewski na Małopolskę (w pobliżu Krakowa). Odpowiadając na tę prowokację, w 1377 roku król Węgier i Polski Ludwik Węgierski zorganizował zwycięską wyprawę przeciw Litwie, w której odebrano zbrojnie Litwinom Bełz, Chełm i Horodło. Jednocześnie jako władcę polskiej Rusi Czerwonej wskutek kompromisu polsko-węgierskiego osadzono we Lwowie księcia opolskiego Władysława Opolczyka, jednak władzę w kraju, zgodnie z planem węgierskim, który zakładał przyłączenie Rusi Czerwonej do Węgier, przejęli starostowie węgierscy. Ziemię Włodzimierską i Łucką oddano powtórnie Lubartowi, który został lennikiem króla węgiersko-polskiego Ludwika Węgierskiego. Po jego śmierci w 1382 roku Lubart Giedyminowicz nie przystąpił już do walki, lecz odzyskał ziemię wołyńską utraconą w 1377 roku drogą pokojową, poprzez wykupienie od starostów węgierskich Oleska, Horodła, Łopatyna, Krzemieńca, Peremyla i Siestratyna. W 1385 roku zawarta została unia polsko-litewska. W 1386 roku syn Lubarta, książę włodzimierski i łucki Fedor Lubartowicz złożył hołd Jagielle i królowej Jadwidze. Król rozpoczął ograniczanie jego władzy. Po przywróceniu polskiej władzy na terenie Rusi Czerwonej przez królową Jadwigę w 1387 roku, w kolejnych latach Polska skupiła się głównie na odzyskaniu dla Polski również Wołynia. Jednak odebrane Fedorowi Lubartowiczowi ziemie wołyńskie król, w podpisanej w 1392 roku ugodzie w Ostrowie, przekazał księciu Witoldowi, za jego zerwanie współpracy z Krzyżakami. Wołyń stał się polski dopiero w 1569 roku.

Marian Kałuski
(Nr 175)

Wersja do druku

Marian Kaluski - 08.04.18 0:43
Rosja i Rosjanie nigdy nie będą przyjaciółmi Polski i Polaków. Ale to nie znaczy, żeby nie mieć z Rosją względnie poprawnych stosunków. Powinniśmy je mieć dla naszego własnego dobra. Rusofobia PiS jest porażająca i bardzo szkodliwa dla naszego kraju, bo w razie poważniejszego konfliktu rosyjsko-amerykańskiego sukinsyn Putin nie zawaha się zrzucić kilka bomb na Polskę - jako ostrzeżenie dla Ameryki; ostatecznie już groził jej użyciem przeciwko Polsce! Zastanawiam się ile jest w polskiej rusofobii uzasadnionej niechęci do Rosji i Rosjan, a ile jest w niej obcej - amerykańskiej interwencji. Rosja jest wrogiem Ameryki, a Ameryka Rosji. A że Polska jest na pasku amerykańskim stąd chyba mamy tę - niestety, ale wręcz obrzydliwą i szkodliwą dla nas rusofobię.
Marian Kałuski, Australia

Tadeusz R - 07.04.18 1:47
Ania musisz myśleć,to uchronisz się przed bezmyślnością w stosunku
do naszego odwiecznego wroga w postaci Rosji,która niedawno opuściła
Polskę,nie zwrcajac tego z czego Ją obrabowała przez wiele lat!

Marian Kaluski - 06.04.18 22:00
"Ania", co wspólnego ma twój komentarz z moim tekstem?
Poklasku wśród inteligentnych osób za zabieranie głosu nie na temat byś nie otrzymała.
Marian Kałuski, Australia

Ania - 03.04.18 22:33
http://www.radiownet.pl/publikacje/gender-ideologia-panstwowa-rzeczypospolitej

"Ta inwazja ideologiczna świata transatlantyckiego na Polskę po 1989 roku przywołuje prorocze słowa endeckiego lidera Jędrzeja Giertycha, że nasz kraj może uchronić tylko Rosja (nie bolszewicka) od niszczącej ofensywy Zachodu, która poprzez zboczenia chce wyniszczyć nasz naród. Dzisiaj widać, że ten dla wielu kontrowersyjny myśliciel miał niewątpliwie rację. Zachód, a więc przede wszystkim Niemcy wykorzystują bezbronność Polski, a gender jest kolejnym narzędziem dla zniszczenia naszej substancji i ducha narodowego.

Refleksje po tej lekturze są smutne. Niemniej sam fakt, że książka powstała, raz kolejny przypomina, że póki my żyjemy..."

W pełni się z tym zgadzam.

Wszystkich komentarzy: (4)   

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami naszych Czytelników. Gazeta Internetowa KWORUM nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

19 Marca 1887 roku
Zmarł Józef Ignacy Kraszewski, poeta, działacz społeczny i kulturalny (ur. 1812)


19 Marca 1542 roku
Urodził się Jan Zamoyski, kanclerz wielki koronny, założył w 1580 r. miasto Zamość (zm. 1605)


Zobacz więcej