Piątek 19 Kwietnia 2024r. - 110 dz. roku,  Imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 25.10.20 - 11:36     Czytano: [513]

Dział: Śladami naszych przodków

W starej chałupie

Zagrała nam w sercach historia

Z różnych źródeł historycznych wiemy, że rolę schronienia w dawnych czasach pełniły jaskinie, ziemianki, a nawet szałasy. Jednak esencją zdolności budowlanych człowieka, jest właśnie dom. Sięgając do historii budowania domów wyróżnić można wiele rozwiązań, które dziś jawią się jako koncepcje zupełnie archaiczne. Nasza Redakcja udała się na prelekcję dotyczącą historii polskich chałup do świętokrzyskich Krynek, gdzie pan Witold Szadkiewicz swoje opowieści wplatał w poezję na ten właśnie temat. Mieliśmy przy okazji możliwość obejrzenia starej chałupy krynkowskiej, w której w okresie II wojny światowej, prowadzone były przez panią Irenę Kapuśniakową tajne komplety.

...Ojcowski dom to istny skarb... dar Ojca Niebieskiego
I choćbyś przeszedł cały świat... nie znajdziesz piękniejszego....

Mieszkania dla ludzi

Domy jako mieszkania dla ludzi, w zależności od epoki budowano z gliny, drewna i kamienia, a następnie z cegieł. Historia domów jednorodzinnych sięga XVII wieku, a za ich ojczyznę uznaje się Anglię. Najpopularniejszym surowcem w budownictwie jedno i wielorodzinnym bez wątpienia była i często wciąż jest cegła. To właśnie z niej od średniowiecza, aż do połowy XX wieku wznoszono bogato zdobione kamienice.

Stare domki polskie....

Stare, drewniane chałupy, ktĂłre zachwycają nie tylko turystĂłw, ale ludzi z pasją do tradycji i kultury, znaleźć moĹźna w miejscowościach: Rajcza, Ujsoły, Cięcina, Wieprz, czy teĹź MilĂłwka. Często stoją one przy głównych drogach, ale teĹź penetrując wiejskie okolice znajdujemy je przy gĂłrskich szlakach czy teĹź na leśnych polanach. Przykuwają one nasz wzrok, bo kryją w sobie jakąś tajemnicę, a takĹźe arcyciekawą historię. Przywołują one zawsze nostalgię i wywołują refleksję. Te chałupy mają swoje „dusze". Kiedyś tętniły one Ĺźyciem, a w dobie naszego politycznego niebytu stanowiły ostoję polskości i rodzimej kultury.

...W ojcĂłw domu pod obrazem
mĂłwmy pacierz wszyscy razem
prosząc Pana o dar łaski
by z Polaków zdjął potrzaski....

Według relacji pana Witolda

W dziewiętnastym stuleciu, przeważnie stosowano konstrukcję zrębową przy budowie domów. To znaczy bale układane były jedne na drugich, a w narożach łączono je między sobą pasującymi do siebie wycięciami. W wielu przypadkach bale ścian kryto pod oszalowaniem z desek. Stosowano elementy ozdobne np. poprzez wycięcia w tzw. jaskółczy lub jako swoisty pionowy grzebień wystających końców bali. Dachy z reguły pokrywano gontem, rzadziej dachówkami czy łupkiem, czasami robiono to słomą lub trzciną. Budowla obrastała często licznymi przybudówkami jak przedsionek, przybocze, czy podcienia zwane sobotami. Aby na każdym kroku podkreślić polskość budowniczych i późniejszych mieszkańców wspomnianych chałup, między bale zrębowe wkładano parę polskich groszy, lub kartkę widokową, na której widniały po polsku napisane świąteczne życzenia. Na belkach stropowych ryto często rok budowy domu i nazwisko jego mieszkańców. W domach szlacheckich we wspomnianym miejscu, często umieszczano jeszcze nazwę herbu rodowego.

….W polskiej chałupie... tam przy powale
widnieje herb rodu... błyszcząc w polskiej chwale...

Ewa Michałowska –Walkiewicz

__________

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt