Dodano: 11.05.12 - 22:06 | Dział: Oceny-Poglądy-Analizy

Przemilczane zarzuty

Kto rozliczy prywatyzację PZU? Wybrane wątki wielkiej afery finansowej, a potrzeba radykalnych zmian ustrojowych.

„Premier Marek Belka był zamieszany w proces przejmowania Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń przez holenderską firmę Eureko. Na str. 67 raportu sejmowej komisji śledczej jest m.in. zarzut składania fałszywych zeznań przez pana Belkę. Przy tej prywatyzacji, ktĂłrą naleĹźy zaliczyć do wielkich afer minionego 20-lecia państwo, czyli my podatnicy, straciło miliardy złotych” . Tymi słowami kandydat na prezydenta w 2010 roku Kornel Morawiecki przekonywał dlaczego Marek Belka nie powinien być prezesem NBP. To oświadczenie kandydata na prezydenta Rzeczypospolitej, rozwinięte na konferencji prasowej 12 czerwca 2010 r., zostało – nieprzypadkowo zresztą – przemilczane przez media.

Po katastrofie smoleńskiej, w ktĂłrej zginął m.in. prezes Narodowego Banku Polskiego śp. Sławomir Skrzypek, głosami PO i SLD przeszła kandydatura Belki na prezesa NBP. PiS i PSL co prawda głosowały przeciw, ale raczej z powodĂłw proceduralnych niĹź merytorycznych. Np. komunikat PAP-u z 27 maja 2010 r., powielany rĂłwnieĹź na stronach PiS-u, podawał: „Prezes PiS Jarosław Kaczyński powiedział, Ĺźe nie ma zastrzeĹźeń do kandydatury Marka Belki na prezesa Narodowego Banku Polskiego, ale - jak zaznaczył - decyzja w tej sprawie nie powinna być podejmowana 10 dni przed wyborami prezydenckimi”. O wyborze Belki przesądził przewodniczący SLD Grzegorz Napieralski, ktĂłry rekomendował swojemu klubowi głosowanie za jego kandydaturą, ramię w ramię z PO. Kandydaturę Marka Belki zgłosił – wtedy jeszcze pełniący obowiązki prezydenta – Bronisław Komorowski.

Tymczasem w 2005 r. sejmowa komisja śledcza ds. afery PZU jednogłośnie zarzuciła Ăłwczesnemu premierowi Markowi Belce składanie fałszywych zeznań i konflikt interesĂłw przy prywatyzacji największego polskiego ubezpieczyciela. Konflikt interesĂłw miał polegać na tym, Ĺźe Marek Belka, zanim został premierem, był członkiem Rady Nadzorczej BIG Banku Gdańskiego (obecnie Bank Millenium), a rĂłwnocześnie zasiadał w komitecie doradczym ABN AMRO, ktĂłre było doradcą ministra skarbu przy prywatyzacji PZU. Przemawiające za konfliktem interesĂłw dokumenty zostały później pokazane w TVN w 2006 r. przez dziennikarzy „Superwizjera”, pisała teĹź o tym prasa.

Analityk finansowy Jarosław Supłacz w artykule internetowym z 2005 roku (http://www.polandsecurities.com/pzu/pzu.html) komentował: „Marek Belka zapewnia, iĹź nie miał nic wspĂłlnego ze sprzedażą akcji PZU dla Eureko i BIG Banku Gdańskiego. Marek Belka był członkiem komitetu doradczego ABN AMRO i nie doradzał w największej na polskim rynku transakcji z udziałem ABN AMRO w roli doradcy… RĂłwnie interesująco Marek Belka opowiada o swojej roli (a dokładnie jej braku) w działaniach na rzecz Banku Millennium. Marek Belka twierdzi, iĹź nie doradzał Bankowi Millennium w sprawie prywatyzacji PZU. Tyle, Ĺźe udział Banku Millennium w konsorcjum nabywającym 30% akcji PZU wykracza poza normalny zarząd spółką i jest obszarem zainteresowania właśnie członkĂłw rady nadzorczej. Członek rady nadzorczej powinien dołoĹźyć maksymalnej staranności przy ocenie takiego projektu – to jest jego obowiązek, nie przywilej.”

Wypowiedzi Marka Belki co do prywatyzacji PZU były co najmniej niewiarygodne i jak widać nie tylko komisja śledcza nie dała im wiary. Inny autor, Janusz Sanocki, komentował w 2010 roku: „W 1999 r. minister skarbu w rządzie AWS – Emil Wąsacz sprzedał 30% akcji PZU holdingowi Eureko i Big Banku Gdańskiego. Holding zapłacił za 30% udziałów 3,71 mld złotych, bo wartość PZU wycenili nasi eksperci na ok. 4-5 mld zł. Z delikatności nikt nie pyta co to byli za eksperci, bo dzisiaj PZU wyceniana jest wg wartości akcji na ok. 30 mld zł, a niektĂłrzy eksperci szacują jego wartość na 100 mld.” („Ordynacja”, nr. 8, lato-jesień 2010).

W 2010 r. mimochodem pojawiła się informacja, Ĺźe po pięciu latach śledztwa prowadzonego przez gdańską prokuraturę w związku z aferą PZU wpłynął do sądu akt oskarĹźenia przeciw byłemu ministrowi skarbu Emilowi Wąsaczowi. Były minister rządu Buzka – obecnie prezes zarządu i dyrektor generalny spółki Stalexport Autostrady S.A. zajmującej się budową autostrad – usłyszał zarzuty niedopełnienia obowiązkĂłw i działania na szkodę Skarbu Państwa w okresie, gdy był ministrem. Jednak zarzuty w związku z prywatyzacją PZU postawiły mu juĹź w 2005 r. sejmowa komisja śledcza ds. prywatyzacji PZU i Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej.

W 2005 r. Wąsacz stanął przed Trybunałem Stanu, gdzie miał odpowiedzieć takĹźe za prywatyzację DomĂłw Towarowych Centrum i Telekomunikacji Polskiej, ale końca tamtego procesu nie widać. Pojawiły się nawet przewlekłe problemy, aby z grona 460 posłów znaleźć drugiego prawnika – poza posłem Andrzejem Derą – mającego prawo występowania przed sądem, ktĂłry zgodziłby się reprezentować Sejm w procesie Emila Wąsacza przed Trybunałem Stanu. W wyniku tego od 2007 r. posiedzenie Trybunału Stanu nie mogło się odbyć, a proces nie moĹźe ruszyć z miejsca, choć nie jest formalnie zakończony.

Opozycjo! Widzisz to i nie grzmisz!? Tak samo jak przy wyborze Marka Belki na prezesa NBP? W filmie Jerzego Zalewskiego poświęconym pamięci Michała Falzmanna, ktĂłry odkrył aferę FOZZ, prof. Jerzy Przystawa postawił pytanie: czy mamy elitę polityczną zdolną bronić polskiej racji stanu? To samo pytanie moĹźna postawić dziś, 17 lat po powstaniu tego filmu, gdy tak samo jak wtedy skandale gospodarcze usiłuje się zagłuszyć propagandą sukcesu. Za to co się dzieje – pośrednio lub bezpośrednio – płacimy jednak wszyscy. Nie stać nas na kolejne kapitulacje w wykonaniu kolejnych rządĂłw. Jak powiedziała w jednej z audycji radiowych Ĺźona tragicznie zmarłego inspektora NIK – zwolenniczka jednomandatowych okręgĂłw wyborczych – Izabela Falzmann: „trzeba zmienić coś w strukturze sprawowania władzy” . Podobnie mĂłwił w 2005 r. Krzysztof Wyszkowski na antenie Radia Maryja:
„Jest tu pewna propozycja, obecna od pewnego czasu w polskim Ĺźyciu publicznym, odrzucana przez tą skorumpowaną klasę polityczną, czyli propozycja jednomandatowych okręgĂłw wyborczych i instytucji odwoływania posła w czasie kadencji. To rzeczywiście, gdyby nowy parlament uchwalił zmianę ordynacji wyborczej i wprowadził jednomandatowe okręgi wyborcze oraz instytucję odwoływania posłów, ktĂłrzy sprzeniewierzyli się głoszonemu programowi w okresie przedwyborczym, wĂłwczas moĹźna by sobie wyobraĹźać, Ĺźe to będzie droga do naprawy polskiego Ĺźycia politycznego. Mogłoby to spowodować rzeczywiście trwałe usunięcie z polskiego Ĺźycia publicznego oszustĂłw, wyeliminowania partyjniactwa i obdarzenia mandatem ludzi, no, szanowanych i kontrolowanych stale przez zbiorowości, ktĂłre ich wybrały.”

Dziś widać juĹź coraz wyraĹşniej potrzebę takich zmian. W sytuacji, gdy komisje śledcze, Trybunał Stanu, a nawet komisje sejmowe sprowadzone zostały do fasady, złudzeniem byłoby wierzyć, Ĺźe bez zmiany ordynacji sprawa afery PZU – i nie tylko – znajdzie właściwy finał.

Krzysztof Kowalczyk