Dodano: 15.05.07 - 21:04 | Dział: Nasze zdrowie

Medycyna XXI wieku

Szczepionki przeciw róşnym chorobom zawarte w ziemniakach, sałacie lub marchwi oraz przeszczepianie człowiekowi narządĂłw od świni domowej – to przykłady tego, co zaoferuje ludziom nowoczesna medycyna XXI wieku.

„Co moĹźe przynieść XXI wiek w medycynie? Fakty i nadzieje” to tytuł wykładu, ktĂłry wygłosił w Warszawie prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, prof. Andrzej Steciwko.

Profesor przedstawił najważniejsze wnioski z referatów wygłoszonych przez specjalistów na tegorocznym kongresie Top Medical Trends w Poznaniu. W kongresie tym wzięło udział ponad 2200 polskich lekarzy.

Będzie co leczyć
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), aż 300 mln ludzi jest obecnie zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). 42 mln to nosiciele wirusa HIV. Na AIDS zmarło do tej pory ok. 20 mln osób, a za 15 lat liczba ofiar AIDS przekroczy najprawdopodobniej 70 mln.

Dużym problemem są też choroby układu oddechowego. WHO szacuje, że za 10 lat z powodu astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) będzie umierało o 30 proc. więcej osób niż obecnie.

Dane wyłącznie dla Polski są rĂłwnie niepokojące. AĹź 9 mln PolakĂłw ma nadciśnienie tętnicze, 4 mln – przewlekłą chorobę nerek, a 1 milion – chorobę niedokrwienną serca. Z powodu złośliwych nowotworĂłw umiera co roku 85 tys. PolakĂłw, a 120 tys. zapada na jakiś nowotwĂłr. DuĹźy procent PolakĂłw to ludzie w wieku podeszłym – 4 mln obywateli to osoby, ktĂłre przekroczyły 65. rok Ĺźycia.

Szczepionki w żywności
WaĹźnym kierunkiem badań jest obecnie „wytwarzanie” – przy pomocy technik biotechnologii – roślin, ktĂłre zawierałyby w sobie szczepionki przeciw chorobom bakteryjnym i wirusowym. Takie rośliny, zawierające w sobie szczepionkę, byłyby bardzo wydajną i tanią formą profilaktyki – podkreślił prof. Steciwko.

Szczepionki mogłyby być zawarte np. w ziemniakach, sałacie, marchwi, orzeszkach ziemnych, ziarnach ryżu lub kukurydzy. Chroniłyby np. przed wścieklizną, Helicobacter pylori, wirusem zapalenia wątroby typu C, czy wirusem brodawczaka ludzkiego.

Badaniami nad takimi szczepionkami zajmuje się m.in. polski naukowiec, pracujący w USA znany wirusolog, prof. Hilary Koprowski.

Przeciw nowotworom
W opracowaniu znajdują się obecnie dwa typy szczepionek przeciwnowotworowych: profilaktyczne – zapobiegające pojawieniu się nowotworu, i terapeutyczne – ktĂłre mają słuĹźyć redukcji, a następnie eliminacji istniejących zmian nowotworowych, poprzez stymulację układu odpornościowego gospodarza do rozpoznawania antygenĂłw komĂłrek nowotworowych.

Naukowcy znają od dawna związek niektórych wirusów z nowotworami. Wiadomo na przykład, że zakażenie wirusami HBV i HCV może przyczynić się do rozwoju nowotworu wątroby, zaś zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) do rozwoju raka szyjki macicy.

Celem szczepionki profilaktycznej jest wykształcenie w zdrowym organizmie odporności przeciw patogenowi odpowiedzialnemu za rozwój procesu nowotworowego. Dzięki tej odporności organizm jest w stanie zwalczać zakażenie, nie dopuszczać do jego rozwoju, co zmniejsza ryzyko zachorowania na raka związanego z daną infekcją. Znane są już tego typu szczepionki stosowane wobec wirusów HPV i HBV.

Nadzieja w genetyce
W leczeniu chorób nowotworowych próbuje się wykorzystać także terapię genową. Chodzi np. o wprowadzenie do komórek nowotworowych genów samobójczych. Próby takie były już podejmowane w przypadku czerniaka złośliwego.

Naukowcy pracują także nad szczepionkami DNA. Technika ta łączy w sobie elementy terapii genowej i modulacji układu odpornościowego za pomocą szczepień. Obecnie prowadzi się badania nad szczepionkami DNA m.in. przeciwko: wirusowi HIV, wirusom opryszczki, zapalenia wątroby typu B, grypy, a także przeciw wściekliźnie, malarii i gruźlicy.

– Szczepionki DNA to zazwyczaj koliste plazmidy, ktĂłre zawierają geny kodujące antygeny konkretnych patogenĂłw, przeciwko ktĂłrym chcemy uzyskać odporność. Taki materiał, podawany zazwyczaj domięśniowo, prowadzi do ekspresji obcych genĂłw, ktĂłre zawiera. Na produkowane białka reaguje układ odpornościowy, jak w przypadku zakaĹźenia, dając dzięki temu odporność przeciwko konkretnym antygenom – wyjaśnił prof. Steciwko.

Narządy od zwierząt
WaĹźnym celem medycyny ma być pozyskiwanie nowych, zdrowych narządĂłw. Szansą na to mają być m.in. komĂłrki macierzyste. Dają one początek wszystkim moĹźliwym tkankom, a zatem moĹźna je wykorzystać przy regeneracji uszkodzonych tkanek i narządĂłw. Przykład – z komĂłrek szpiku kostnego uzyskuje się inne komĂłrki, np. komĂłrki mięśnia sercowego.

Dodatkowo, w ciągu 10 lat moĹźliwe stać się ma przeszczepianie człowiekowi narządĂłw od świni domowej – mĂłwił profesor. Chodzi o tzw. przeszczepy ksenogeniczne, polegające na przeniesieniu tkanki lub narządu między osobnikami róşnego gatunku. Człowiekowi moĹźna by wszczepić na przykład wątrobę świni, jej nerki, serce czy płuca.

Dlaczego świnia, a nie na przykład małpa? Dlatego, Ĺźe w narządach świni zachodzą podobne do ludzkich przemiany biochemiczne, poza tym wielkość świńskich narządĂłw zbliĹźona jest do narządĂłw ludzi – tłumaczył profesor. – Poza tym organizmy małp są atakowane przez zbyt wiele wirusĂłw; dlatego małpie narządy byłyby niebezpieczne dla człowieka.

(PAP-TVP)