Dodano: 05.01.20 - 16:21 | Dział: Śladami naszych przodków

A na Nowy Rok…


Nowy Rok....nowe cele

Nowy Rok, jest jednym z większych świąt, które należy do okresu karnawału. Wywodzi się ono z czasów Imperium Rzymskiego, kiedy to wszyscy mieszkańcy Italii, fetowali na ulicach większych miast nastanie kolejnego roku, z którym wiązano lepszą przyszłość. Od zawsze uważano ten czas za magiczny, z którym wiązały się ludzkie oczekiwania na nastanie czegoś lepszego.

….z Nowym Rokiem, nowe cele
razem wszyscy przyjaciele
wespół trud, znój pokonamy
no i złemu się nie damy....

Nowe cele w Polsce


W Polsce natomiast, obchody noworoczne nigdy nie były tak szumne jak w Rzymie, ale zawsze były się one uroczyste i wesołe. W wieku siedemnastym, zwanym potocznie wiekiem wojen, Nowy Rok czczono seryjnymi wystrzałami z luf armatnich, albo też z krótkich pistoletów typu austriackiego. Następnie wszyscy uczestnicy takiego świętowania, życzyli sobie wszystkiego co najlepsze, aby przyniósł to ze sobą Nowy Rok. Zawsze zakładano sobie przy okazji Nowego Roku różne cele, o których marzono że będą one osiągnięte. Rozsądzano zawsze wtedy różne posunięcia militarne i polityczne, które miałyby na celu zażegnanie wszelkich konfliktów zbrojnych.

Czasy polskiego niebytu

lecą liście z drzewa, co wyrosło wolne
na mogile śpiewa jakieś ptaszę polne
nie było o Polsko mieć wolności tobie
wszystko się skończyło, a twe syny w grobie....


Gdy nastały czasy zaborów, zabronione były jakiekolwiek zgromadzenia na ulicach miast i miasteczek z okazji nastania Nowego Roku. Zatem od tego czasu, w osiemnastym wieku obchodzono Nowy Rok w domach. Zarówno w pieleszach bogatych mieszkańców jak też i w ubogich wiejskich chatach, w tym czasie nie mogło zabraknąć słodkich strucli makowych, które były symbolem naszego utrudzonego narodu, czekającego z utęsknieniem na odzyskanie niepodległości. Był to okres wielkich nadziei, jakie przejmowały ludzkie serca, które dążyły za wszelką cenę do pokonania zaborczych tyrani. Był to także czas refleksji nad minionym czasem. Okres ludzkich pragnień i oczekiwań na nastanie lepszego jutra.

Noworoczna symbolika

...Gdy Nowy Rok nastanie
gdy przyjdzie chwila taka
życz wszystkim szczęścia zdrowia
i nie szczędź im buziaka...


Na naszych noworocznych stołach nie mogło zabraknąć tłustych wędlin, symbolizujących dostatek i wszelkie bogactwo. Mimo, że jako naród nie istnieliśmy w osiemnastym stuleciu na starym kontynencie, to właśnie wtedy emanowała z nas chęć stania się potęgą ekonomiczno- gospodarczą. Kolejnym smakołykiem były podane na stół ostre buraczki, musztarda lub chrzan biały, które oznaczały naszą wolę walki, dzięki której mieliśmy utorowaną drogę do wolności. W większych polskich miastach, w świątyniach i we wszystkich mniejszych kościołach, modlono się o to, aby kolejny rok przysporzył całemu narodowi więcej dobrobytu i sprawiedliwości, niż ten który właśnie mija. W Gdańsku - Oliwie, w parku znajdującym się w opactwie cysterskim, urządzano w Nowy Rok tak zwane procesje modlitewne, podczas których proszono Boga o błogosławieństwo dla wszystkich Polaków. W regionie świętokrzyskim, w niewielkim mieście Końskie, okres Nowego Roku obchodzono na rozstajach dróg. Tam zanoszono krzyże symbolizujące mękę Jezusa. Modlono się wówczas do Niego, a zarazem dziękowano Mu za wszelkie łaski i dotychczasowe błogosławieństwo.

Zwyczaj kwitnącej gałązki...

Na Pomorzu, do niedawna obowiązywał zwyczaj kwitnącej gałęzi. W noc świętego Andrzeja, najstarsi domownicy zrywali z okolicznych sadów, kilka gałązek z drzewa wiśniowego. Wkładano je do butelki z wodą i dokładnie je obserwowano. Gdy gałązki te w wigilię Bożego Narodzenia pokryły się białym kwiatem, oznaczało to szczęście i wszelki dobrobyt w nadchodzącym Nowym Roku. W niektórych domach, w noc sylwestrową wkładano sobie pod poduszkę zegarek, aby wskazywał on w Nowym Roku tylko dobre godziny. W świętokrzyskiej rezydencji rodziny Niemojewskich, która podczas zaborów walczyła z cenzurowaniem prywatnej korespondencji, obowiązywał zwyczaj czarnego chleba. Polegał on, na wywieszaniu na płotach lub parkanach kawałków czarnego chleba, którym symbolicznie się łamano z tymi, którzy byli więzieni w celach Cytadeli Warszawskiej lub Pawiaka.

Wspólne modlitwy

W Warszawie natomiast, w Nowy Rok zanoszono modlitwy w kościele świętej Trójcy, za rychłe uwolnienie naszych patriotów, którzy chcieli zwrócić swoim rodakom wolność. Na Kujawach natomiast, do chwili obecnej obowiązuje zwyczaj piernikowy, polegający na tym, że pani domu piekła w sylwestrowy wieczór słodkie lukrowane pierniki, które posiadały kształty ludzi. Symbolizowały one tych Polaków, którzy mieszkają poza granicami naszego kraju. Obdarowywano nimi swoich bliskich i przy wspólnych śpiewach noworocznych, delektowano się ich smakiem.

By osiągnąć wytyczony cel

W dobie obecnej, bogatsi mieszkańcy naszego globu potrafią za upojną zabawę noworoczną zapłacić nawet kilka tysięcy złotych, ale przecież nie o to właśnie chodzi. Warto jest oprócz zabaw i bogatych przyjęć pomyśleć trochę o naszej historii, która stanowi solidny korzeń naszego polskiego jestestwa. Zawsze ona świadczy o tym, że gdy tylko czegoś chcemy to sukcesywnie to będziemy zdobywać. Nowy Rok to czas magiczny, okres szczęścia i marzeń, które na pewno się spełnią. To czas nowych celów, które wytyczą drogę do osiągnięcia dobra.

EWA MICHAŁOWSKA –WALKIEWICZ