Dodano: 26.01.20 - 23:06 | Dział: Media od kuchni

Dziennikarz niedowartościowany

Dla przeciętnego Polaka dziennikarz spełnia jakąś rolę, ale chyba niezbyt istotną w jego Ĺźyciu codziennym – tak najkrĂłcej moĹźna skomentować pozycję zawodu dziennikarza w badaniu najbardziej powaĹźanych zawodĂłw.

Głośny przedwojenny dziennikarz Karol Zbyszewski opisując w pamflecie politycznym „Niemcewicz od przodu i od tyłu” społeczeństwo szlacheckie XVIII wieku podkreślał, Ĺźe w oczach Ăłwczesnej opinii „ceniono ludzi mogących duĹźo zeĹźreć i wypić”(…) wzorem był starosta cudnowski Iliński, serdeczny druh hetmana Branickiego. Patrzono nań powszechnie z szacunkiem; Iliński nĂłg swoich nie mĂłgł obejrzeć, bo brzuszysko miał większe od kadzi, rano – przy śniadaniu – wypijał sześć butelek burgunda, przy obiedzie pół kwarty mocnej wĂłdki i drugie sześć butelek wina, na kolację jeszcze sześć butli”. Przypomniał mi się ten cytat ze Zbyszewskiego, gdy patrzę na wyniki badania opinii na temat zaufania do konkretnych zawodĂłw w Polsce. Jak to się opinie zmieniały, czyĹźby wtedy ludzie byli głupi i cenili najbardziej wszelką bufonadę i to co im szkodzi, a dziś jest inaczej?

Bo co mĂłwi nam współczesny ranking, juĹź o zawodach a nie o gustach. Dziennikarz w badaniu CBOS jest raczej po środku tej drabiny – 55 proc. obdarzonego zaufania, a na szczycie znajduje się straĹźak, pielęgniarka, nieco dalej lekarz. Czy ten ranking coś mĂłwi o nas dziś, pod koniec pierwszej ćwierci XXI wieku, w porĂłwnaniu na przykład do społeczeństwa właśnie XVIII wieku? Tak, cenimy sobie bezpieczeństwo oraz zdrowie i te wszystkie zawody, ktĂłre dają nam ich złudną niekiedy gwarancję. Wynika stąd, Ĺźe dziennikarz jest trochę potrzebny, ale nie niezbędny. Ale czy taki ranking nie jest rĂłwnie zwodniczy w postrzeganiu prestiĹźu człowieka, jak ten opis Zbyszewskiego, bo w istocie niewiele nam mĂłwi o rzeczywistej kondycji tego czy innego zawodu? Tak i nie. Jest zwodniczy bo nie pokazuje róşnorodności postaw w kaĹźdym zawodzie, jest prawdziwy, bo mimo wszystko mamy jakąś uśrednioną opinię o poszczegĂłlnych profesjach. MoĹźna powiedzieć, Ĺźe zawĂłd dziennikarza i tak w Polsce cieszy się duĹźym prestiĹźem w porĂłwnaniu do innych krajĂłw. Według najnowszego badania Ipsos, jest na dole rankingu w wybranych 22 krajach świata – 21 proc. zaufania, niĹźej są tylko politycy – 9 proc., w krajowym rankingu na samym dole jest działacz partyjny – 20 proc.

Ale co się może składać na tę ocenę bycia po środku zaufania społecznego. Dla przeciętnego Polaka dziennikarz spełnia jakąś rolę, ale chyba niezbyt istotną w jego życiu codziennym. Dostarcza mu różnorodnych informacji i opinii, ale przecież każdy rodak sam wie o rzeczywistości dużo i nie we wszystkim musi polegać na dziennikarzu. Myśli zapewne, że przecież dziennikarz jest często wyrazicielem jakiejś strony, której zależy na przekonaniu odbiorcy do określonych reakcji i zachowania. Czyli jest pośrednikiem w dostarczaniu jakiejś porcji wiedzy, ale nie tak bezstronnym jak na przykład nauczyciel (stoi zresztą w rankingu zaufania też na szczycie). Wiedzy często niepewnej, nieugruntowanej, która szybko może się czasem zmienić w zwykłe kłamstwo czy bzdurę. Pełni zatem na ogół rolę usługową, choć oczywiście jest to wolny zawód, w którym liczą się indywidualne zdolności, takie jak dociekliwość, bystrości, umiejętności nazywania rzeczywistości. Musi więc wyróżniać się cechami nieco wyjątkowymi na tle przeciętności. Ale jeśli weźmiemy pod uwagę, że najważniejszym kryterium oceny zaufania jest praktyczna przydatność określonego zawodu, to współczesny świat jest niewyobrażalny bez dziennikarza, nieważne czy zawodowego czy amatora. Po prostu wymiana informacji jest istotą naszego życia. A rola dziennikarza jest tu nieoceniona. Chyba rankingi zaufania do określonych zawodów są zwodnicze i niemiarodajne, tak jak niemiarodajne były niektóre gusta w Polsce w XVIII wieku.

Jerzy Kłosiński
SDP