Wtorek 14 Maja 2024r. - 135 dz. roku,  Imieniny: Bonifacego, Julity, Macieja

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 30.09.07 - 17:53     Czytano: [2292]

Dział: Co w prasie piszczy

Z katĂłw w ofiary

Ĺťyją jeszcze Polacy, ktĂłrzy kaĹźdy, nawet najbardziej przyjacielski gest ze strony Niemca natychmiast zaliczą do kategorii zachowań “niebezpiecznie przyjaznych”, po czym zaczną gorączkowo rozglądać się za czymś, co strzela. Pozostałym nie zaszkodzi, gdy staranniej niĹź dotąd monitorować będzie się postępowanie i realizację strategii politycznej naszego zachodniego sąsiada. PowodĂłw do przezorności mamy bez liku.

“Prawo do stron ojczystych jest prawem człowieka” – pod takim hasłem odbyło się niedawno w Berlinie spotkanie Związku Wypędzonych, nazwane “Dniem stron ojczystych”. Kiedy w związku z tą imprezą dziennik “Rzeczpospolita” zapytał przewodniczącego Związku Wschodnich i Środkowych Niemiec Helmuta Sauera, czy “prawo do stron ojczystych” oznacza, Ĺźe niemieccy wysiedleńcy mają prawo do powrotu na swe byłe tereny oraz do zwrotu znajdujących się tam nieruchomości, Sauer odparł: “Tego nie moĹźna wykluczyć”. Po czym wyraził przekonanie, Ĺźe jeśli zwrot w naturze jest niemoĹźliwy, za utracone mienie Polska powinna zapłacić Niemcom odszkodowania.

Jak z powyĹźszego widać, przedstawiciele Związku Wypędzonych mają za nic kontekst historyczny. Tak jakby pewna część przeszłości ich nie interesowała. Dlaczego płacić ma Polska? “A dlaczego miałby to uczynić niemiecki rząd? Zgodnie z prawem międzynarodowym kaĹźde wypędzenie jest bezprawne. Sprzeczne z prawem było takĹźe wypędzenie NiemcĂłw z terenĂłw będących dzisiaj częścią Polski. Polska brała w tym udział i z tego wynikają określone konsekwencje” – wyłoĹźył kawę na ławę Sauer, wyjaśniając, Ĺźe ta sprawa nie moĹźe pozostać nieuregulowana i wyłączona z polsko–niemieckich traktatĂłw, jak to jest obecnie. “JeĹźeli tak będzie nadal, problemem zajmie się Parlament Europejski” – zagroził.

Chcą w nas zabić tę pamięć
Świtało. Był 1 września 1939 roku. Siedemnaście kilometrĂłw od wschodniej granicy Niemiec spało polskie miasto Wieluń. Tutaj, dwadzieścia minut przed piątą rano, mieszkańcĂłw okolic Rynku wyrwał ze snu przeraĹźający huk. To eksplodowała bomba zrzucona z samolotu Luftwaffe. Osiem minut później, gdy pierwszy pocisk z okrętu Szlezwig–Holsztyn przeorał piaski Westerplatte, w Wieluniu bomby dziurawiły oznaczony czerwonym krzyĹźem dach szpitala Wszystkich Świętych.

Generał lotnictwa Wolfram Freiherr von Richthofen wiedział, Ĺźe nie mający znaczenia militarnego Wieluń nie jest w Ĺźaden sposĂłb chroniony. Lecz atak miał być testem dla nowej wersji bombowca JU–87 – i Junkersy zdały ten egzamin celująco. Trzy czwarte miasteczka legło w gruzach. Śmierć zebrała obfite Ĺźniwo: zginęło prawie 1200 osĂłb. Mężczyzn, kobiet i dzieci.

Tak zaczęła się niemiecka inwazja, w efekcie ktĂłrej Polskę na dziesięciolecia wykluczono z orbity wolnego świata. Ta wojna kosztowała nas miliony istnień. Krew, łzy i rozpacz. ZrĂłwnaną z ziemią stolicę i zgliszcza spacyfikowanych wiosek. A wszystko to akcentowane dymami krematoriĂłw “ostatecznie rozwiązujących kwestię Ĺźydowską” i szarpiącym serce krzykiem dzieci. Jak choćby tego czteroletniego malca, wpychanego do komory gazowej w Bełżcu: “Mamusiu! PrzecieĹź ja byłem grzeczny! Ciemno! Ciemno!”.

Naśladowcy Hitlera?
Blisko 70 lat po tamtych wydarzeniach państwo niemieckie znowu zdaje się tracić kontakt z rzeczywistością. W dwustronnych kontaktach wieje chłodem. Niemcy mają w nosie nasz stosunek do II wojny światowej i jej skutkĂłw. Coraz częściej mĂłwienie o Polakach jako ofiarach wywołanej przez NiemcĂłw wojny poczytuje się nam za nietakt. Nie zaleĹźy im na naszej sympatii, nie przejmują się krytyką, przeciwnie – najdrobniejszy jej objaw prezentują w kategoriach germanofobii.

Gwałtownie wzbiera fala procesĂłw o zwrot majątkĂłw osĂłb, ktĂłre formalnie nie zrzekły się polskiego obywatelstwa, a wyjechały do RFN po 1956 roku. Nadal wiszą w powietrzu skargi Powiernictwa Pruskiego złoĹźone do Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, poddające w wątpliwość powojenne rozstrzygnięcia aliantĂłw. Niemcy domagają się uznania praw wysiedlonych do opuszczonych domĂłw, majątkĂłw, ziemi i fabryk “bezprawnie zajmowanych przez PolakĂłw”, a następnie ich zwrotu. I – uwaga! – autorĂłw pozwĂłw nie interesują Ĺźadne odszkodowania.

Nie miejmy złudzeń: prawda jest taka, że Niemcom nie zależy na pojednaniu. Natomiast bardzo chcą odzyskać to, co utracili w wyniku wojny. Trzeba wyjątkowej ślepoty, by nie zauważyć niemieckich dążeń do zrewidowania prawdy historycznej oraz wykreowania nowej wersji przebiegu II wojny światowej. Takiej, w której Niemcy przejmują rolę ofiar, a niemieckie ofiary stają się katami. No przecież! Wszak Polacy, zajmując po zakończeniu wojny Wrocław i Szczecin, po prostu naśladowali tego znienawidzonego przez naród niemiecki nazistę, Hitlera!

Polacy na bruk
Agnes Trawny, ktĂłra opuściła Polskę w latach 70., odzyskała leśniczĂłwkę i blisko 60 hektarĂłw ziemi we wsi Narty (wojewĂłdztwo warmińsko–mazurskie). Polacy, ktĂłrzy mieszkali tam przez 30 lat (dwie rodziny, w sumie 12 osĂłb) muszą szukać sobie innego miejsca na ziemi. W przeciwnym razie państwo polskie, zgodnie z literą prawa, wyeksmituje ich na bruk. Trawny zapowiedziała, Ĺźe dom zburzy.

Wydaje się to nieprawdopodobne, acz polskie sądy wydają prawomocne wyroki rĂłwnieĹź w innych sprawach dotyczących tak zwanych “późnych przesiedleńcĂłw”. Na mocy tych rozstrzygnięć nieruchomości znajdujące się na terenach, ktĂłre stały się częścią naszego kraju po Konferencji Poczdamskiej, przechodzą w ręce właścicieli szczycących się niemieckim obywatelstwem. Zaraz potem na progach polskich domostw pojawiają się Niemcy z nakazami eksmisji i w towarzystwie polskich komornikĂłw. Dotyczy to zwłaszcza Warmii i Mazur.

Nakaz eksmisji dostała na przykład rodzina Olendrów z mazurskiej wsi Zdory. Ich dom odzyskał Walter Doroch, Niemiec, potomek niegdysiejszej właścicielki.

W lipcu, spadkobierca właścicieli Norbert Reinsch, któremu polski sąd założył księgę wieczystą, pojawił się też z aktem własności w ręku w mieszkaniu państwa Andrzejczyków w Olsztynie.

I tak dalej, i tak dalej.

Precz z Poczdamem!
Po 1989 roku Polakom starano się wmĂłwić, Ĺźe problem rozliczeń wojennych z Niemcami został definitywnie przesądzony i ostatecznie zamknięty. Nic bardziej mylnego. Wicemarszałek Sejmu Janusz Dobrosz: “Po stronie niemieckiej przesiedlenia były od początku kwestionowane, zaś przesiedleńcĂłw z rozmysłem określano jako “wypędzonych”, aby wywołać negatywną konotację. W kwestiach własnościowych całe niemieckie prawo wewnętrzne, konstytucja, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wyraĹşnie zmierzały do tego, aby roszczenia zachowały aktualność”.

Trzeba pamiętać, Ĺźe w 1953 roku, pod naciskiem Moskwy, PRL zrzekła się reparacji wojennych. Ĺťe do 1970 roku RFN protestowała przeciwko granicy na Odrze i Nysie. Ĺťe jeden z artykułów niemieckiej ustawy zasadniczej gwarantuje dziedziczenie statusu “wypędzonych”, a inny nadaje niemieckie obywatelstwo tym, ktĂłrzy mieszkają na należących dziś do Polski terenach byłej III Rzeszy. Mało kto zdaje sobie teĹź sprawę, Ĺźe do dziś dnia niemiecki rząd nie uznał formalnie postanowień Konferencji Poczdamskiej.

Co prawda Berlin oficjalnie dystansuje się od roszczeń ziomkostw, ale do dziś nie odciął się od nich jednoznacznie, nie zamierzając brać sobie na barki ewentualnych zobowiązań wobec własnych obywateli. Przyjazne oświadczenia Angeli Merkel niczego nie załatwiają w sensie prawnym. Rząd niemiecki powinien zadeklarować wprost, Ĺźe przejmuje na siebie ewentualne wypłaty odszkodowań za mienie pozostawione przez wysiedlonych – a tego zrobić nie chce.

Czyje dobra kultury
Kiedy “Frankfurter Allgemeine Zeitung” napisał, Ĺźe “w polskich rękach nadal znajdują się liczne niemieckie dzieła sztuki i dokumenty”, rząd RFN stwierdził, Ĺźe pozostawione na terenach utraconych po II wojnie światowej dzieła sztuki pozostają niemiecką własnością, ktĂłra w Polsce znajduje się wbrew prawu.

W tej sytuacji warto zadać sobie pytanie co będzie, jeĹźeli polskie sądy postąpią podobnie jak w przypadku “późnych przesiedleńcĂłw” i uznają zasadność roszczeń NiemcĂłw w stosunku do ruchomych dĂłbr kultury, kierując się ułomnym prawem, a nie polską racją stanu? A co stanie się, jeśli pĂłjdą krok dalej? Doprawdy strach się bać polskiego prawa, skoro odpowiednia ustawa zakłada, Ĺźe “dobra kultury” mogą być zarĂłwno ruchome, jak i nieruchome. CzyĹź bowiem na terenach poniemieckich poza dziełami sztuki nie znajdują się aby inne “niemieckie dobra kultury”, nieruchome, rzec moĹźna: bezwzględnie, zaczynając od rozsianych tu i Ăłwdzie zamkĂłw, pałacĂłw i dworĂłw, a kończąc na zabytkowej zabudowie Szczecina, Gdańska czy Wrocławia?

Co wydaje się ciekawe i godne podkreślenia, Niemcy stosują inną miarę wobec krajów dużych i tych uznanych za małe, czy precyzyjniej: za słabe. Od Polski żądają zwrotu dóbr kultury, ale w kontaktach z Francją tego problemu tak nachalnie nie poruszają. Daję głowę przeciwko nadgniłym pomidorom (nie warto się zakładać), że nie zdecydują się na skierowanie podobnych tonem postulatów pod adresem Rosji, choć Armia Czerwona wywiozła z Niemiec daleko więcej skarbów, a Rosja bez skrępowania powtarza, że są to wojenne łupy.

Może, jak ktoś zauważył, z Niemcami trzeba rozmawiać po rosyjsku?

A swoją drogą, stosowanie podwójnej miary nie dotyczy tylko dzieł sztuki, ale na przykład stosunku do deportacji Niemców z Polski i z rosyjskiego okręgu kaliningradzkiego.

Świadectwo o podpalaczach
Podobno Niemcy zmęczeni są roztrząsaniem wstydliwych wydarzeń z własnej przeszłości i nie chcą dłuĹźej pokutować za zbrodnie. Lecz jest to ich problem. Nie do przyjęcia są kierowane pod adresem PolakĂłw zarzuty “krojenia niemieckiego frajera według chwytu na hitlerowca”. Nie sposĂłb zbudować przyjaznych kontaktĂłw na fundamencie niepamięci czy przeinaczania faktĂłw. Niemcy ponoszą całkowitą odpowiedzialność za II wojnę światową i jej skutki, dlatego specyfiką relacji między Polską a Niemcami na zawsze pozostać musi pamięć o zbrodniach niemieckich w Polsce. To oczywiste: narĂłd sprawcĂłw nie ma prawa wystawiać rachunkĂłw narodowi Ofiar. Jeśli zaś NiemcĂłw nie stać na tego rodzaju refleksję, niech idą do diabła i wrĂłcą, gdy do niej dojrzeją.

Jutta Frasch, ambasador Republiki Federalnej, uważa, że w ostatnim czasie wizerunek Polski w Niemczech ucierpiał. Być może. Ale warto byłoby namówić panią ambasador, by baczniejszą uwagę zwracała na wizerunek jej kraju nad Wisłą. Czyli tam, gdzie stale pamięta się i gdzie nigdy się nie zapomni, kto podpalił Europę.

Krzysztof Ligęza
www.widnokregi.pl

Tytuł oryginału: “Mamusiu! PrzecieĹź ja byłem grzeczny! Ciemno! Ciemno!”

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt