Sobota 27 Kwietnia 2024r. - 118 dz. roku,  Imieniny: Sergiusza, Teofila, Zyty

| Strona główna | | Mapa serwisu 

dodano: 24.02.24 - 16:07     Czytano: [336]

Dział: Kresy w życiu Polski i narodu polskiego

Polskie Wilno 1919-1939: Muzyka

W wyniku rewolucji 1905 roku Rosja carska była zmuszona przyznać większe prawa swoim nierosyjskim poddanym, m.in. Polakom na Kresach, którzy od Powstania Styczniowego 1863-64 byli pozbawieni prawa używania swego języka w miejscach publicznych i pozbawieni możliwości wydawania polskiej prasy i polskich książek, posiadania polskich organizacji społecznych i kulturalnych, m.in. teatrów czy chórów. Na fali przyznanej Polakom większej wolności Wilno wybuchło polskością. Na odcinku muzycznym, w 1906 roku powstało w mieście pierwsze polskie towarzystwo śpiewacze - chór "Lutnia", dysponujący nawet własną dużą salą koncertową. Niebawem w oparciu o "Lutnię" powstało Konserwatorium Muzyczne, którego wieloletnim dyrektorem był przybyły do Wilna w 1910 roku Adam Wyleżyński (1880-1954), skrzypek, dyrygent orkiestr symfonicznych oraz znakomity pedagog. Pierwszy koncert z jego udziałem odbył się w październiku 1910 roku w nowo powstałej sali Teatru "Lutnia".

W latach 1919-1939 w należącym do Polski Wilnie dominowało środowisko polskich i żydowskich muzyków. Działało ponownie od 1921 roku polskie Konserwatorium Muzyczne jako szkoła prywatna i od 1924 roku Żydowski Instytut Muzyki, reprezentujący równie wysoki poziom w zakresie pianistyki i skrzypiec (Gierszowiczowa, Celina Krewer - pianistki).

Przez cały okres międzywojenny ciągle aktywny w zakresie działalności muzycznej był Adam Wyleżyński, któremu świat muzyczny Wilna wiele zawdzięcza. Obok K. Gałkowskiego był współorganizatorem Wileńskiej Orkiestry Symfonicznej, a w 1927 roku członkiem jury pierwszego Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Kontynuujący również po wojnie swoją działalność Teatr "Lutnia" miał dwie sceny - dramatyczną i operową. Opera była ambitną i prowadzoną na wysokim poziomie sceną, mającą dobrą orkiestrę. W jej repertuarze znajdowały się m.in. opery "Halka" czy "Hrabina" Stanisława Moniuszki, a także światowe opery jak Rigoletto, Traviata, Pajace, Cyrulik sewilski. Występowali tu m.in. legendarna Kazimiera Niewiarowska, wspaniała Wiktoria Kawecka, Wanda Hendrich (w latach 1922-39) oraz Adam Ludwig i Karol Wyrwicz-Wichrowski. Adam Ludwig był dobrym śpiewakiem i reżyserem oper wystawianych w Teatrze Lutnia. Śpiewał tam partie barytonowe, m.in. takie jak Stanisław (Verbum nobile) , Maciej (Straszny dwór) , Walenty ("Faust"), Amonatro ("Aida"), Figaro ("Cyrulik sewilski"), Escamillo ("Carmen"), Marceli (Cyganeria) . Reżyserował szereg oper, m.in. Cyrulika sewilskiego, Niziny, Sprzedaną narzeczoną, Walkirię, Lakme, Trubadura, Holendra tułacza. W Wilnie działał też jako pedagog, organizator życia muzycznego i krytyk. W 1926-29 współpracował także z wileńską Redutą, m.in. organizując jej zespół operowy, z którym w 1926 roku wystawił Cyrulika sewilskiego. Z kolei Karol Wyrwicz-Wichrowski w Teatrze "Lutnia" reżyserował operetki i dawał recitale piosenek oraz często występował w radiu. Był ulubieńcem publiczności wileńskiej, odniósł sukcesy w operetkach: w partiach Floriana (Nitouche) czy Menelausa (Piękna Helena) . Natomiast lwowianka Wanda Hendrich była najpopularniejszą wileńską śpiewaczką operową i operetkową i to przez 17 lat (1922-39). Najlepszą była w partiach: Małgorzaty (Faust) , Mimi (Cyganeria) , Gildy (Rigoletto) , Leonory (Trubadur) , Halki (Halka) , Antoniny (Opowieści Hoffmanna) , Frasquity (Carmen) . Przez tą popularność często występowała także w wileńskim Polskim Radiu. Z "Lutnią" współpracował kompozytor operetek Jerzy Lawina-Świętochowski (1906 - 1946); w teatrze tym wystawiono pierwszą jego komedię muzyczną Rajski ptak.

Niestety, w 1925 roku wileńska opera przestała istnieć przez cięcia budżetowe w magistracie wileńskim, który postanowił wspierać finansowo tylko teatr dramatyczny na Pohulance. Z tego powodu w najbliższych latach trudności przeżywała orkiestra i szereg dobrych muzyków opuściło Wilno. Pozostali utworzyli Towarzystwo Filharmoniczne, które organizowało koncerty symfoniczne i bardzo ciekawe recitale solistów. Występowali w Wilnie pianiści, m.in. Artur Rubinstein, Zbigniew Drzewiecki, Józef Śliwiński, Leon Sierota, Chilijczyk Claudio Arrau oraz skrzypkowie, m.in. Bronisław Huberman i Jose Manen. Powstał również oddział Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (PTMW) i zespół kameralny im. Stanisława Moniuszki, który 23 października 1930 w wileńskim Pałacu Rzeczpospolitej dał pierwszy koncert przy współudziale PTMW.

Witold Rudziński w swoich wspomnieniach muzycznych z Wilna pisze, że na wyróżnienie zasługiwało kilka zespołów amatorskich dużej klasy. Były to zazwyczaj chóry kościelne, z których na pierwsze miejsce wybił się chór katedralny "Echo" prowadzony w latach 1912-46 przez Władysława Kalinowskiego, który dwukrotnie uzyskał nagrodę Polskiego Radia na specjalnym konkursie chóralnym. Władysław Kalinowski w ciągu 35-letniej działalności w Wilnie zasłużył się wielce dla rozwoju kultury śpiewaczej Wilna, prowadząc szereg chórów. Był długoletnim dyrektorem Związku Chórów w Wilnie, 1919-39 wykładowcą i dyrektorem Szkoły Organistowskiej im. J. Montwiłła, 1926-35 kierownikiem klasy organowej i wykładowcą przedmiotów teoretycznych w Konserwatorium Wileńskim. Był także wybitnym wirtuozem gry organowej i wielokrotnie koncertował jako organista w Polskim Radiu w Wilnie, gdzie też występował ze swoimi chórami. Rudziński pisze: "Tuż za "Echem" plasował się chór "Harfa", kierowany przez Jana Żebrowskiego. "Harfa" urządzała m.in. koncerty wielkopiątkowe (Improperia Palestriny) w kościele akademickim św. Jana, podtrzymując w ten sposób tradycje moniuszkowskie, poza tym wykonano m.in. oratoria Cztery pory roku (1934), Siedem słów Zbawiciela na krzyżu Haydna, motety J.S. Bacha. Czasem produkowała się "Lutnia" ze Sabat Mater Astorgi czy Mildą Moniuszki.

Wiadomości Rudzińskiego o chórach wileńskich uzupełnia dr Danuta Berezowska, która podaje, że w mieście działały następujące chóry: "Echo" chór mieszany pod dyrekcją Władysława Kalinowskiego i "Harfa" - chór mieszany Jana Żebrowskiego, Chór Męski Kolejowy pod dyrekcją A. Czerniawskiego, Chór Męski Pocztowy oraz Chór Akademicki - T. Szeligowskiego, chór mieszany "Lutnia" - J. Leśniewskiego, mieszany "Akord" - I. Arcimowicza, chór nauczycielski i inne. Ten ostatni powstał w 1931 roku, liczył 165 członków, posiadał 7 filii w różnych punktach miasta i złożony był z nauczycieli wszystkich typów szkół. Jego celem było zjednoczenie całego nauczycielstwa w Wileńskim Okręgu Szkolnym w jeden chór, a także propagowanie pieśni - przede wszystkim ludowych z Wileńszczyzny. Wyjątkowo wysoki poziom reprezentowały chóry "Echo" i "Harfa". Obok występów publicznych organizowanych przez chóry, występowały one również podczas różnych uroczystości. 12 maja 1936 roku Wilno przeżywało wielce uroczystą chwilę. W tym dniu z kościoła św. Teresy zostały przeniesione do mauzoleum na Rossie serce Wodza Narodu, pierwszego marszałka Polski Józefa Piłsudskiego oraz prochy jego Matki. W uroczystościach udział wzięli: Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki, rodzina Marszałka, a także najwyżsi dostojnicy wojskowi i cywilni oraz duchowieństwo. Podczas nabożeństwa pieśni religijne wykonał chór "Echo" pod batutą W. Kalinowskiego. Została wykonana również msza żałobna Filkego oraz pieśni żałobne. Uroczyste nabożeństwo było transmitowane przez Polskie Radio Wilno na wszystkie rozgłośnie krajowe.

Jednak, jak zauważa Rudziński, na czoło życia muzycznego przedwojennego Wilna wysunęła się zdecydowanie operetka, która zajęła miejsce zlikwidowanej opery. Zyskała wkrótce znaczącą pozycję wśród operetek polskich. Miała świetną orkiestrę i przez szereg lat równie świetnego dyrygenta w osobie Mieczysława Kochanowskiego. Latem dawała spektakle w Krynicy (słynną gwiazdą była szwedzka primadonna, gwiazda operetki Elna Gistedt, stale mieszkająca w Polsce). Była to najbardziej prężna, ciesząca się wyjątkową popularnością i najbardziej trwała instytucja muzyczna w Wilnie.

Równie dobre były w Wilnie orkiestry wojskowe, prowadzone przez tak kompetentnych i ambitnych dyrygentów, jak Stefan Lidzki-Śledziński czy Bogumił Reszke. Ten ostatni urządził kilka wieczorów z własnych znakomitych transkrypcji symfonicznych fragmentów oper Wagnera.

Kolosalną rolę w kształtowaniu kultury muzycznej przedwojennego Wilna spełniała radiostacja wileńska - Polskie Radio Wilno, kierowane przez Witolda Hulewicza. Dawało "na żywo" świetne programy muzyczne, wykorzystywało talenty miejscowych muzyków, głównie solistów zapraszając do udziału w swych programach, dofinansowywało kilka razy koncerty symfoniczne. Zorganizowało 20-osobowy zespół instrumentalny, który stał się jądrem orkiestry symfonicznej; dawał on co dwa tygodnie koncerty. Orkiestrę prowadził młody, uzdolniony dyrygent wileński Czesław Lewicki. Jego talent dostrzegło kierownictwo Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Warszawie pod dyrekcją świetnego dyrygenta Grzegorza Fitelberga. Po jego tam wyjeździe, dyrygentem został Kazimierz Hardulak. Z inicjatywy Hulewicza w Wilnie uroczyście obchodzono stulecie śmierci Beethowena. W Celi Konrada w dawnym klasztorze bazylianów koło Ostrej Bramy odbywały się imprezy literackie, ale także i muzyczne. Koncertowała tam Stanisława Korwin-Szymanowska, z pieśniami swego słynnego brata Karola, tam dawała wieczór Maria Modrakowska z pieśniami młodych wtedy kompozytorów polskich - Perkowskiego, Kondrackiego, ale też i Tadeusza Szeligowskiego (wielkie wrażenie sprawiły jego Pieśni zielone do słów Romana Brandstettera). Na wileńskim Uniwersytecie Stefana Batorego działało energicznie Akademickie Koło Muzyków. Jego prezesem w latach 1932-34 był Janusz Bułhak, absolwent Konserwatorium Wileńskiego. Studiując na uniwersytecie fotografikę artystyczną był członkiem Polskiej Korporacji Akademickiej Filomatia Vilnensis i autorem melodii hymnu korporacji. Wysoki poziom miała prywatna szkoła śpiewu prowadzona przez Wandę Hendrich i jej męża Adama Ludwiga. Poza działalnością pedagogiczną dawali oni interesujące popisy w postaci spektakli operowych i oratoryjnych, często przy współpracy z teatrem. W ten sposób w 1926 roku wystawili Halkę (dwuaktową "wileńską" z 1848 roku), innym razem śpiewano III Litanię Ostrobramską i Widma Stanisława Moniuszki, w 1934 roku przedstawiano Siostrę Angelikę, jednoaktówkę Pucciniego. Po wypędzeniu z Wilna w 1945 roku oboje zamieszkali w Gdańsku, gdzie współorganizowali polskie życie muzyczne; wykładali w tamtejszej średniej szkole muzycznej. Ich uczennicą w 1946 roku była późniejsza wielka dama polskiej opery Maria Fołtyn, długoletnia solistka Opery Warszawskiej, wielka popularyzatorka muzyki Stanisława Moniuszki w Polsce i za granicą. Z kolei Olga Olgina Mackiewicz, która mając zaledwie 18 lat zadebiutowała w Operze Wileńskiej 1 grudnia 1922 roku jako Violetta w Traviacie G. Verdiego, i której występ był tak wspaniały, że została zaangażowana do Opery Wileńskiej, gdzie do 1925 roku śpiewała pierwszoplanowe role koloraturowe, na następnie w Operze Warszawskiej i Operze Poznańskiej, po wypędzeniu z Konserwatorium Wileńskiego i Wilna w 1945 roku została nauczycielką śpiewu w Konserwatorium Muzycznym w Łodzi, gdzie jej wychowankami były m.in. śpiewaczki operowe (sopranistki) o międzynarodowej sławie Teresa Żylis-Gara i Teresa Wojtaszek-Kubiak, występujące na scenach najlepszych oper świata.

W tych samych latach (1922-25) w Operze Wileńskiej występowała była solistka Teatru Wielkiego w Warszawie Jadwiga Krużanka-Reissowa. Mając ugruntowaną sławę, występowała pod swoim panieńskim nazwiskiem na scenach Wilna, budząc zainteresowanie i entuzjazm widzów oraz krytyków. Jej partie sopranowe w "Halce" i kilku innych operach wystawianych na Pohulance odnotowano jako bardzo udane. Od 1926 roku zaczęła pracować w Wileńskim Instytucie Muzycznym, obejmując klasę śpiewu oraz w Żydowskim Instytucie Muzycznym. Bardzo często zapraszana była do wykonywania pieśni podczas różnego rodzaju uroczystości. Pojawiała się nadal jako wokalistka na wybranych imprezach, miała też kilka występów w radio. Wobec coraz realniejszej groźby wybuchu wojny proszono ją najczęściej o wykonywanie pieśni patriotycznych. Cieszyła się popularnością w kręgach towarzyskich. Po wypędzeniu z Konserwatorium Wileńskiego i z Wilna w marcu 1945 roku wraz z mężem zamieszkała w Toruniu, gdzie uczyła śpiewu w Średniej Szkole Muzycznej, zainicjowała też Ogólnopolski Konkurs Śpiewaczy im. Karłowicza. Od 1950 roku mieszkała w Warszawie, również ucząc śpiewu w średniej szkole muzycznej. Działała aktywnie w zarządzie Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego.

W 1931 roku zamieszkał w Wilnie lwowianin Tadeusz Szeligowski, jeden z najlepszych kompozytorów polskich XX wieku. Stał się jednym z ruchliwszych działaczy kulturalnych w mieście - animatorem życia muzycznego. W swoim dorobku kompozytorskim miał już m.in. wileńską suitę na orkiestrę "Kaziuki" (1928-29). Od 1932 roku prowadził klasę kompozycji w Konserwatorium Wileńskim Towarzystwa "Lutnia". Jak wspomina Witold Rudziński, Szeligowski podobnie jak inni przybysze z Polski centralnej czy Galicji, którzy wnosili zdrowy ferment, byli i żwawsi, i zdolniejsi niż miejscowi, nie odsuwał na bok miejscowych artystów - przeciwnie, przyciągali energicznie do współpracy. Przy pomocy Hulewicza Szeligowski założył Klub Muzyczny, utworzył filię Towarzystwa Muzyki Współczesnej, organizował koncerty, na których występowali znani artyści, m.in. wybitny flecista grecki Kallimachos, w 1934 roku zorganizował koncert młodej muzyki wileńskiej, na którym odbyła się m.in. pierwsza prezentacja kompozytorska Witolda Rudzińskiego - prawykonanie Sonatiny na flet i fortepian, granej przez jego profesora slawistę z USB Erwina Koschmiedera, świetnego flecistę. Parę lat później na jednym z koncertów urządzonych w Celi Konrada odbyło się prawykonanie I Kwartetu smyczkowego Witolda Rudzińskiego. Był on absolwentem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (filologia słowiańska) i w 1937 roku Konserwatorium Muzycznego im. Karłowicza w Wilnie (studiował w klasie kompozycji Tadeusza Szeligowskiego i grę na fortepianie u Stanisława Szpinalskiego), po czym studia uzupełniające odbył w Instytucie Gregoriańskim w Paryżu (1938-1939 studia z zakresu kompozycji u N. Boulanger i Ch. Koechlina). Po wojnie jego pozycję w pejzażu współczesnej muzyki polskiej wyznaczała w znacznym stopniu jego twórczość operowa.

Wybijającym się ponad przeciętność absolwentem Konserwatorium Wileńskiego był Sylwester Czosnowski, uczeń Eugeniusza Dziewulskiego (teoria i kompozycja) i Adama Wyleżyńskiego (dyrygentura). W latach 1933-36 sam był wykładowcą w konserwatorium w Wilnie. Poza tym jako dyrygent orkiestry współpracował z radiostacją wileńską PR, a także dyrygował i przygotowywał ilustrację muzyczną dla Teatru Miejskiego w Wilnie, m.in. do Hamleta (1934). Był też dyrygentem Wileńskiej Orkiestry Kameralnej. W 1936 roku otrzymał stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na uzupełniające studia muzyczne u Nadii Boulanger (kompozycja) i Philippe Gauberta (dyrygentura) w Paryżu, po ukończeniu których nie wrócił już do Wilna, robiąc karierę w innych miastach polskich.

W 1922 roku Edward Ciuksza założył Towarzystwo Mandolinowe "Kaskada", grupujące wileńskich miłośników tego instrumentu i muzyki. Był w nim mandolinistą, później również koncertmistrzem i zastępcą kierownika zespołu. Zespół zyskał popularność w Wilnie od kiedy rozpoczął współpracę z Polskim Radiem Wilno w 1928 roku. Zajęli pierwsze miejsce w Ogólnopolskim Radiowym Konkursie Orkiestr Mandolinowych. Edward Ciuksza prowadził na antenie Radia Wilno audycję pt. Wieczorynka, w której przeplatał własne opowieści utworami granymi przez swoją orkiestrę. Po wznowieniu występów radiowych po okupacji niemieckiej Wilna w latach 1941-44, 14 lutego 1945 roku zespół zagrał swój tysięczny koncert radiowy, a 16 kwietnia zagrał swój pożegnalny (1029-ty) koncert. W kwietniu 1945 roku z powodu wypędzania ludności polskiej z Wilna, zespół był zmuszony opuścić miasto. Cała orkiestra wyruszyła pociągiem do Krakowa. Byli to: Edward Ciuksza, Bronisław Hajn, Witold Stankiewicz, Stanisław Motus, Jan Gonsak i Czesław Dobiec wraz z rodzinami. 23 lub 24 kwietnia 1945 pociąg zatrzymał się na stacji Łódź Kaliska. Muzycy spotkali tam znajomego małżeństwa Jadwigi i Edwarda Ciukszów z Wilna - pianistę Stanisława Szpinalskiego, pracującego obecnie w Polskim Radiu Łódź. Za jego sugestią postanowili osiedlić się w Łodzi. Zespół zainaugurował swoją działalność w Łodzi 1 maja 1945 roku koncertem podczas uroczystości otwarcia nowego studia Radia Łódź. Jego występ poprzedził felieton odczytany przez byłego dyrektora teatru wileńskiego Aleksandra Zelwerowicza. Orkiestra znalazła się pod opieką Ludowego Instytutu Muzycznego i od koncertu w dniu 20 października 1949 roku zaczęła występować jako Orkiestra Mandolinistów pod dyrekcją Edwarda Ciukszy. 1 stycznia 1950 roku muzycy podpisali z Polskim Radiem umowę o pracę. Stali się w ten sposób pierwszą łódzką etatową orkiestrą radiową. W latach 50. orkiestrze udało się uzyskać status jednego z najbardziej popularnych zespołów muzyki rozrywkowej, w czym wtórowała mu siostrzana Orkiestra Łódzkiej Rozgłośni Polskiego Radia. W latach 60. zespół cieszył się dużą popularnością, występując intensywnie w Polsce i za granicą - dając po kilkaset koncertów rocznie. W 1971 roku orkiestra została rozwiązana (Wikipedia.pl).

W Wilnie było kilka prywatnych szkół muzycznych. Od 1921 roku działało w mieście prywatne polskie Konserwatorium Muzyczne Towarzystwa "Lutnia". I to ono było główną muzyczną instytucją dydaktyczną w mieście. Mieściło się ono najpierw w lokalu Gimnazjum im. Adama Mickiewicza, naprzeciw kościoła dominikanów. Potem zostało przeniesione do obszernego lokalu przy ul. Końskiej, gdzie miało także własną salę koncertową. Konserwatorium miało wysoki poziom nauczania. Przez cały okres swego istnienia gromadziło najlepsze siły muzyczne i pedagogiczne w mieście oraz grono muzyków przybyłych do Wilna. Dyrektorem był Adam Wyleżyński, a wykładowcami m.in.: Adam Wyleżyński, Stanisław Szpinalski, Tadeusz Szeligowski, Eugeniusz Dziewulski, Eleonora Kaduszkiewiczowa (fortepian), Marcelina Kimontt-Jacynowa (pianino), Zofia Romaszkowa (pianino), Konstancja Święcicka (śpiew), Halka Ledóchowska (skrzypce), Jacobi-Pawłowiczowa (teoria), Pliszko-Ranuszewiczowa (teoria), Bronisława Gawrońska (solfeż, chór), Czesław Lewicki, Mira Rezler, Arnold Rezler. Adam Wyleżyński po wojnie został wyróżniony, zostając członkiem jury I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, który odbył się w Warszawie w dniach 23-30 stycznia 1927 roku pod patronatem prezydent RP Ignacego Mościckiego. Adam Wyleżyński był kierownikiem artystycznym Filharmonii Lubelskiej im. Henryka Wieniawskiego; Marcelina Kimontt-Jacynowa wychowała grupę utalentowanych pianistów, jak Zygmunt Jeśman, Włodzimierz Trocki, Szabsaj i doceniona w Warszawie jeszcze przed wojną z Wilna przeszła do Konserwatorium Warszawskiego; Bronisława Gawrońska poza pracą w Konserwatorium Wileńskim była zasłużona dla nauczania muzyki w szkołach i prowadziła dobry chór nauczycielski.
W 1934 roku osiadł w Wilnie i podjął pracę w konserwatorium muzycznym Stanisław Szpinalski (1901-1957), świetny pianista, uczeń Ignacego Paderewskiego, koncertujący w wielu krajach Europy oraz USA i Kanady, laureat II nagrody na I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie w 1927 roku. Po przybyciu do Wilna został profesorem, a w 1935 roku dyrektorem Konserwatorium Wileńskiego. Witold Rudziński tak go wspomina: "Wspaniały muzyk, znakomity pianista, człowiek o wysokiej kulturze osobistej i błyskotliwej inteligencji. Pełen energii i inicjatywy, wniósł europejski, nowoczesny styl pracy". Szpinalski po zapoznaniu się ze statusem konserwatorium i jego działalnością wraz z kilkoma jego profesorami: Tadeuszem Szeligowskim, Zofią Romaszkową i Czesławem Lewickim oraz przy poparciu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a szczególnie jego referenta ds. muzyki Stefana Śledzińskiego, gruntownie je zreformował. Rozwiązano dotychczasowe konserwatorium, a w jego miejsce utworzono nowe, niezależne od towarzystwa muzycznego "Lutnia", pod nazwą Konserwatorium Muzyczne im. Mieczysława Karłowicza. Istotną pomocą było przyznanie przez Warszawę nowemu Konserwatorium czterech etatów dla najważniejszych pedagogów w Konserwatorium Warszawskim z delegacją do Wilna. Poza tym, oprócz kilku pedagogów ze starego konserwatorium zaangażowano kilku nowych i młodych, ale uzdolnionych muzyków: Czesława Lewickiego (dyrygentura, przedmioty teoretyczne), Mirę Rezler (skrzypce) i Arnolda Rezlera (wiolonczela). Dyrektorem Konserwatorium został Stanisław Szpinalski.

Do grona wybitnych wychowanków wileńskiego Konserwatorium Muzycznego należał Witold Rudziński (1913-2004), kompozytor, historyk muzyki, pedagog, po wojnie dyrektor artystyczny Filharmonii i Opery Stołecznej w Warszawie, redaktor miesięcznika "Muzyka" oraz zeszytów "Śpiewamy i tańczymy", profesor od 1964 i doktor honoris causa (1998) Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej/Akademii Muzycznej w Warszawie, prezes zarządu głównego Związku Kompozytorów Polskich, laureat nagród, m.in. specjalnego wyróżnienia na Konkursie Księcia Rainiera w Monaco w 1963 roku za operę Odprawa posłów greckich. Innymi znanymi wychowankami Konserwatorium wileńskiego byli: Antoni Szuniewicz (1911-1987), organista, kompozytor, dyrygent, chórmistrz, pedagog, po wojnie m.in. długoletni organista i dyrygent chóru w Bazylice Katedralnej św. Rodziny w Częstochowie; Sylwester Czosnowski (1908-1970), dyrygent, kompozytor, wybitny klarnecista, po wojnie dyrektor teatru Komedia Muzyczna w Szczecinie oraz pedagog; Ludwik Jakajtis (1904-1987), kompozytor i dyrygent, w latach 1953-70 muzyk orkiestry symfonicznej - skrzypek (altowiolista) Państwowej Filharmonii w Szczecinie; Janusz Bułhak (1906-1977), kompozytor i znany fotografik; utalentowanymi pianistami zostali Zygmunt Jeśman (po wojnie profesor Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) i Włodzimierz Trocki (po wojnie profesor Państwowej Szkoły Muzycznej w Kielcach), a utalentowanym skrzypkiem Michał Szabsaj.

Po wojnie w Polsce wybili się następujący pedagodzy wileńskiego Konserwatorium Muzycznego im. Mieczysława Karłowicza: Stanisław Szpinalski był m.in. profesorem Wyższych Szkół Muzycznych w Łodzi, Poznaniu i Warszawie (był także jej rektorem) i prezesem Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1955-67), Tadeusz Szeligowski był profesorem Szkół Muzycznych w Poznaniu i Warszawie oraz został znanym kompozytorem, Eugeniusz Dziewulski (1888-1978), dyrygent, kierownik muzyczny i dyrektor teatru, reżyser, scenograf, bardzo zasłużony w życiu muzycznym Wilna, po wojnie m.in. współpracował z Teatrem Wybrzeże (sceny w Gdyni i Sopocie), był prezesem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i dyrygował jego orkiestrą, był twórcą głośnego widowiska regionalnego Wesele na Kurpiach, wystawionego w Warszawie w 1949 roku, a jego suita orkiestrowa Kolorowe obrazki została wyróżniona na Konkursie Kompozytorskim im. księcia Rainiera w Monako w 1966 roku; Marcelina Kimontt-Jacynowa była profesorem Konserwatorium Warszawskiego, a w 1949 roku członkiem jury IV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie; Zofia Kerntopf-Romaszkowa była profesorem fortepianu w Akademii Muzycznej w Łodzi (1946-1966) i autorką licznych i mających wiele wydań pozycji pianistycznej literatury pedagogicznej; Czesław Lewicki (1906-1979) był dyrygentem w Polskim Radiu w Warszawie; Arnold Rezler (1909-2000), wiolonczelista, dyrygent, kompozytor po wojnie został m.in. dyrygentem Filharmonii Narodowej w Warszawie (obok Bohdana Wodiczki), potem Opery Warszawskiej i w latach 1964-78 dyrektorem artystycznym Centralnej Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Jego świetna kariera dyrygencka rozpoczęła się niespodziewanie w Wilnie w 1939 roku i stała się później jego życiową pasją i powołaniem. Podczas transmisji koncertu Orkiestry Filharmonii Wileńskiej na antenę rozgłośni Polskiego Radia zabrakło dyrygenta. Arnold Rezler, wiedziony poczuciem odpowiedzialności, stanął za pulpitem i poprowadził orkiestrę, ratując od skandalu Filharmonię i Polskie Radio.
O wysokim poziomie nauczania w Konserwatorium Muzycznym im. Mieczysława Karłowicza w Wilnie świadczy fakt, że zgodnie z zarządzeniem ministra kultury i sztuki z dnia 25 września 1950 roku w sprawie określenia szkół artystycznych, których ukończenie stanowi dowód posiadania studiów wyższych, na liście podanych szkół znalazło się przedwojenne konserwatorium wileńskie.

Działalność Stanisława Szpinalskiego i Tadeusza Szeligowskiego wsparta przez młodych muzyków wileńskich, reforma Konserwatorium Wileńskiego oraz działalność Polskiego Radia Wilno i nowo założonego Oddziału Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej przyczyniły się do bardzo dużego ożywienia wileńskiego życia muzycznego w latach 30., szczególnie po 1934 roku co omówiła szczegółowo dr Danuta Berezowska w artykule "Sezony koncertowe 1931-39: koncerty symfoniczne, kameralne, recitale, działalność chórów" ("Nasz Czas" Nr 19, 2004). Od 1934 roku koncerty symfoniczne organizowane przez muzyków wileńskich odbywały się co drugą niedzielę, zawsze przy wypełnionej po brzegi sali. Wileńska Orkiestra Symfoniczna od 14 stycznia 1934 roku grywała również na niedzielnych porankach, urządzanych w sali Konserwatorium Muzycznego także mniej więcej co dwa tygodnie. W 1935 roku 5 koncertów symfonicznych zorganizowało Polskie Radio Wilno. W bardzo ambitnych programach koncertów były m.in. utwory Beethovena, J. Ch. Bacha, J. S. Bacha, J. Bramhsa, G.F. Haendla, W.A. Mozarta, J. Haydena, J. D. Hollanda, G. Rossiniego, C. Monteverdiego, E. Chaussona, F. Schuberta, N. Paganiniego, R. Schumanna, M. Ravela, C. Debussyego, F. Liszta, W. Glucka, P. Czajkowskiego, S. Rachmaninowa, I. Strawińskiego, F. Chopina, K. Kurpińskiego, S. Moniuszki, J. Wieniawskiego, J. Paderewskiego, M. Kondrackiego i wielu innych kompozytorów. W 1937 roku w Wileńskiej Orkiestrze Symfonicznej dokonano reorganizacji personalnej - od tej pory dominowali w niej uzdolnieni absolwenci Konserwatorium Wileńskiego. Dała ona doskonałe wyniki, co zauważyli krytycy muzyczni.

Każdy kolejny sezon koncertów symfonicznych sprawiał, że Wileńska Orkiestra Symfoniczna nie tylko robiła duże postępy, ale stawała się dostrzegalna wśród znanych muzyków polskich i zagranicznych. Wilno zaczęli odwiedzać słynni czy bardzo dobrzy polscy i obcy artyści. Z Polaków w Wilnie występowali m.in.: pianista polsko-amerykański Mieczysław Münz (1934), wiolonczelista Kazimierz Wiłkomirski (1934), dyrygent Grzegorz Fitelberg (1934), pianista Zbigniew Drzewiecki (1935), pianista Aleksander Uniński (1935 i 1939), pianista Józef Turczyński (1935), dyrygent Faustyn Kulczycki (1935), dyrygent Olgierd Straszyński (1935), skrzypaczka Irena Dubiska (1935), pianista Bolesław Kon (1935), dyrygent Lucjan Guttry (1937), pianistka Hleb-Koszańska (1937), pianista, w 1937 roku laureat III nagrody na III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie Witold Małcużyński (1937), pianista Ignacy Friedmann (1939), śpiewaczka Aniela Szlemińska (1939), a także dyrygenci Tadeusz Kiesewetter, F. Rybicki i S. Lidzki-Ślendziński. Spośród artystów zagranicznych w latach 1934-39 Wilno gościło m.in.: pianistę Sergiusza Prokofiewa (1934), skrzypka Dawida Ojstracha, śpiewaka Fiodora Szelapina (1934), skrzypka Jacquesa Thibauda (1935), skrzypka Vasy Pryhody (1935), pianistę France Ellegaarda (1935), znakomitą amerykańską śpiewaczkę Marian Anderson (1935), pianistę Imre Ungara (1936), wiolonczelistkę Ewelę Stegman (1936), pianistę Lambrosa Demetriosa Callimahosa (1936), kapelmistrza Roela Hazenberga (1936), amerykańską skrzypaczkę Leony Flood (1936), pianistkę Kalamkarian (1937), śpiewaka Fiodora Szelapina (1937), a także pianistkę Jaga Ambor, pianistę Lwa Oborina i skrzypka Jose Manena.

Zakwitła w Wilnie muzyka kameralna. W mieście istniały zespoły kameralne: Kwartet Wileński, Kwartet im. S. Moniuszki, Kwartet im. M. Karłowicza oraz orkiestra kameralna i Kwartet smyczkowy przy Klubie Muzycznym, które z wielkim oddaniem zaprezentowały olbrzymi repertuar z dziedziny kameralistyki, przyczyniając się również do zwiększenia popularności tego rodzaju muzyki. W koncertach często też brali udział wychowankowie Konserwatorium, wnosząc tym samym swoją cegiełkę do ogólnego rozwoju życia muzycznego Wilna (D. Berezowska).

W Wilnie urodziło się również dużo muzyków polskich, którzy odegrali znaczącą rolę w dziejach przedwojennej i powojennej (po 1945 roku) muzyki polskiej. Oto niektórzy z nich: Zofia Bielewiczowa (1899 - zm. ?), artystka śpiewaczka, pedagog, 1929-39 profesor Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie, występowała na koncertach i w operze warszawskiej, po wojnie ponownie pedagog muzyczny, m.in. ustawiła głos i nauczyła prawdziwej sztuki Henryka Grychnika, jednego z najświetniejszych polskich tenorów; Krzysztof Cwynar (ur. 1942), piosenkarz i kompozytor, wielokrotny uczestnik Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu; Andrzej Dąbrowski (ur. 1938), muzyk, piosenkarz, wokalista jazzowy, perkusista, kompozytor; dziennikarz, fotografik, autor tekstów piosenek, a także kierowca rajdowy (wicemistrz Polski w rajdach samochodowych w 1957); Ludwik Gieryng (1867-1923), organista i kompozytor; ukończył Konserwatorium Warszawskie; 1882-86 organista w kościołach wileńskich: podominikańskim św. Ducha 1882-86 i od 1886 w kościele akademickim św. Jana, nauczyciel śpiewu w polskim gimnazjum im. J. Lelewela w Wilnie, kompozycje: operetka Słowiczek (wystawiona w teatrze muzycznym w Wilnie), msze żałobne, pieśni religijne, pieśni świeckie do słów Adama Mickiewicza i Marii Konopnickiej, marsze; Jerzy Godziszewski (ur. 1935), pianista (jego szeroki repertuar koncertowy obejmuje m.in. utwory Chopina, Maurice Ravela, Karola Szymanowskiego, Oliviera Messiaena, Claude Debussy, Sergiusza. Prokofiewa i Aleksandra Skriabina), koncertuje w kraju od 1951 i za granicą od 1960, wyróżniony na VI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie 1960; brał udział w festiwalach muzycznych w kraju (m.in. Festiwal Pianistyki Polskiej w Słupsku - wielokrotnie) i za granicą: Mariańskie Łaźnie (Czechy) i Gaming (Austria); juror Konkursu im. Karola Szymanowskiego - Łódź 1983 i Konkursu im. Ignacego Paderewskiego - Bydgoszcz 1986; profesor Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu 1967-77 i od 1978 w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy; liczne nagrania płytowe i dla Polskiego Radia i Telewizji; Stanisław Gruszczyński (1891-1959), śpiewak operowy (tenor), solista Opery Warszawskiej, występował gościnnie na licznych scenach operowych Europy: w Niemczech, Włoszech (m.in. La Scala w Mediolanie), Jugosławii, Hiszpanii, Czechosłowacji i in., w swoim repertuarze miał ok. 60 partii operowych; Adam Hryszkiewicz (1883- po 1961), 1961; mistrz instrumentów muzycznych; do 1914 praktykant w fabryce instrumentów muzycznych w Tule (Rosja); w okresie międzywojennym prowadził własny warsztat w Wilnie, wyrabiający przede wszystkim doskonałe mandoliny, gitary, bałałajki i akordeony, na zamówienia napływające z całej Polski, który w 1945 przeniósł się wraz z warsztatem do Szczecina; Piotr Jugo de Grodnicki (1912-1977); adwokat, muzyk, po wojnie zdecydował się na pozostanie w Wilnie, gdzie był wykładowcą historii muzyki i historii sztuki na Uniwersytecie w Wilnie, a następnie profesorem Konserwatorium Muzycznego w Ałma-Ata (Kazachstan), wrócił do Polski podczas drugiego wysiedlania Polaków z ZSRR (1957-58), laureat licznych nagród muzycznych; Władysław Kalinowski (1880-1951), muzyk, organista, wirtuoz gry organowej, 1908-11 organista i dyrygent chóru kościelnego w Białymstoku, 1912-46 organista i dyrygent chóru katedralnego w Bazylice Wileńskiej, wykładowca i dyrektor Szkoły Organistowskiej im. J. Montwiłła i profesor w Konserwatorium Wileńskim, 1928-39 dyrektor najlepszego wileńskiego chóru "Echo", długoletni dyrektor Związku Chórów w Wilnie, w ciągu 35-letniej działalności w Wilnie zasłużył się także dla rozwoju kultury śpiewaczej tego miasta, po wojnie organista w katedrze w Łomży; Halina Kalmanowicz (1914-1942), polska pianistka pochodzenia żydowskiego, studiowała w konserwatoriach w Wilnie i Warszawie, w klasie fortepianu u Zbigniewa Drzewickiego oraz w Wiedniu, w 1937 wzięła udział w III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie, na którym zdobyła XIII nagrodę, aktywnie koncertowała na terenie Polski oraz brała udział w koncertach organizowanych przez Polskie Towarzystwo Muzyki (w jej repertuarze były utwory m.in. Karola Szymanowskiego i Fryderyka Chopina); Bernard Ładysz (ur. 1922), artysta śpiewak (bas-baryton), ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie u Filipowicza, podczas II wojny światowej, w latach 1942-44, żołnierz Armii Krajowej na Wileńszczyźnie (pseud. Janosik), 1946-51 solista-śpiewak w Centralnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego, 1950-80 solista-śpiewak Opery Warszawskiej, następnie Teatru Wielkiego w Warszawie, 1956 uzyskał I nagrodę na światowym konkursie śpiewaczym w Vercelli (Włochy); występował za granicą, m.in. w Niemczech, Anglii, Włoszech, Izraelu, Czechosłowacji, Węgrzech, Bułgarii, Związku Sowieckim, Chinach, Korei, Albanii; role operowe, m.in.: Król Filip i Inkwizytor Don Carlos, Procid Nieszpory sycylijskie, Gwardian Moc przeznaczenia, Sparafucil Rigoletto, Ramfis Aida, Król Rene Jolanta, Gremin Eugeniusz Oniegin, rola tytułowa Borys Godunow, Kanczak Kniaź Igor, Leporello Don Juan, rola tytułowa Maestro di Capella, Skołuba Straszny dwór, Mefisto Faust; wykonawca pieśni solowych S. Moniuszki, F. Schuberta, R. Schumanna i in.;
Leon Markiewicz (ur. 1928), muzykolog, publicysta muzyczny, popularyzator muzyki, pedagog, 1973-84 docent i od 1984 profesor Akademii Muzycznej w Katowicach, 1975-79 prorektor, 1979-81 rektor; 1978-91 profesor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie: 1983 wicedyrektor i 1985-91 dyrektor Instytutu Wychowania Muzycznego; 1973-74 redaktor naczelny Naczelnej Redakcji Muzycznej TVP; 1979-84 redaktor naczelny "Poradnika Muzycznego"; 1971-76 i 1981-85 wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków; członek Międzynarodowego Stow. Muzykologów; Józef Patkowski (1929-2005), muzykolog i twórca muzyki filmowej, zasłużony dla rozwoju polskiej muzyki elektro-akustycznej, 1957-85 twórca i kierownik Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia w Warszawie (jedno z pierwszych w Europie studio muzyki elektronowej), od 1974 docent na Wydziale Teorii Muzyki Akademii Muzycznej w Krakowie, 1959-69 współredaktor i autor cyklu audycji radiowych "Horyzonty muzyki", 1971-79 konsultant muzyczny w Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie, od 1966 członek kolegium redakcyjnego "Res Facta", od 1960 członek i w latach 1974-79 przewodniczący komisji programowej Międzynarodowych Festiwali Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień"; 1979-85 prezes Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich, członek Polskiej Rady Muzycznej oraz od 1975 członek Sekretariatu Europejskiej Grupy Regionalnej Międzynarodowej Rady Muzycznej UNESCO, współautor (z Krzysztofem Szlifiarskim) muzyki do filmów krótkometrażowych; Zofia Rabcewiczowa (1870-1947), utalentowana pianistka, studiowała grę fortepianową w konserwatorium w Petersburgu u A.G. Rubinsteina; od 1890 koncertowała w wielu krajach, głównie w Rosji, Niemczech i Austrii oraz Polsce, 1923-28 profesor Konserwatorium Warszawskiego; 1945-46 uczyła w Wyższej Szkole Muzycznej im. F. Chopina w Milanówku; Ada (właśc. Adriana) Rusowicz (1944-1991), wokalistka popularnego zespołu Niebiesko-Czarni, w 1968 zdobyła tytuł najpopularniejszej wokalistki roku, 1968-70 wraz z Niebiesko-Czarnymi koncertowała we Francji, Belgii, Jugosławii, Finlandii i RFN, zespół Niebiesko-Czarni reaktywował się w 1992 z okazji koncertu poświęconego pamięci Ady Rusowicz;
Wacława Sakowicz również jako Wacława Cumft-Sakowiczowa (1896-1987), pianistka, kameralistka, pedagog, wykładowca w Konserwatoriach Muzycznych w Warszawie i Wilnie, gdzie pracowała także w Państwowej Szkole Specjalnej dla Niewidomych, a w latach 1946-76 w Państwowej Szkole Muzycznej II st. W Częstochowie, wykształciła grono znanych w kraju i za granicą muzyków, m.in. dyrygenta Tomasza Bugaja, kompozytora Wojciecha Łukaszewskiego, pianistkę Zofię Miller;
Tadeusz Suchocki (1927-2015), pianista i kompozytor, współzałożyciel słynnego, jazzowego "Klubu Melomanów" przy Polskiej YMCA w Łodzi, 1951-62 - pedagog, chórmistrz oraz dyrygent Zespołu Pieśni i Tańca "Mazowsze", kierownik muzyczny i akompaniator kabaretów Szpak 1959-62 i Dudek 1965-75, od 1956 stały współpracownik radia i telewizji, komponował piosenki (Statek do Młocin, Taksówkarz Warszawski) , muzykę filmową (Lata dwudzieste, lata trzydzieste), teatralną i małe formy instrumentalne; Aleksander Robert Szeliga-Szeligowski (1934-1993), kompozytor i pedagog, wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, asystent dyrygenta Filharmonii Poznańskiej, współpracownik TVP Poznań, członek zarządu poznańskiego oddziału Związku Kompozytorów Polskich, autor licznych kompozycji m.in. na fortepian, chóry żeńskie i mieszane i innych; Mateusz Święcicki (1933-1985), kompozytor, pianista, krytyk muzyczny; ukończył Uniwersytet Warszawski; od 1954 współpracował z Polskim Radiem, m.in. audycje Ze świata jazzu 1957-65, Kontrowersje i kontrasty 1967-71; 1963 inicjator dorocznego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu; współpraca z teatrami eksperymentalnymi "Centon" 1964-66 i "Format" 1972-74; 1974 występował w USA; od 1973 wykładowca Akademii Muzycznej w Warszawie; 1979-81 wiceprezes i 1981-85 prezes Związku Autorów i Kompozytorów Rozrywkowych; członek: International Jazz Federation, International Society for Music Education, International Jazz Federation Inc. w Nowym Jorku; 1971 otrzymał nagrodę na Festiwalu im. Augustina Lara w Meksyku; twórczość kompozytorska: debiut: ilustracja muzyczna do sztuki Jonasz i Błazen 1959, Tryptyk jazzowy na kwartet smyczkowy i combo jazzowe 1962, La Giraffe enflamee na orkiestrę symfoniczną i saksofon altowy 1963, oratorium radiowe: Mury Jerycha 1966, Wariacja na temat koncertu skrzypcowego A-moll Mendelssohna, symultan na 6 grup wykonawców 1969, 60 utworów muzycznych do spektakli teatralnych, muzyka filmowa i telewizyjna, ponad 200 utworów jazzowych w stylu rock, piosenek również dla dzieci, romansów cygańskich, m.in. Pod papugami, Ballada cygańska, Był taki ktoś, Przyjdź w taką noc, Jedziemy autostopem, w 1972 wydał książkę Jazz-rytm XX w.; Romuald Twardowski, (ur. 1930), jeden z największych współczesnych kompozytorów polskich, profesor w Akademii Muzycznej w Warszawie, 1969-71 prezes Oddziału Warszawskiego Związku Kompozytorów Polskich, członek Zarządu Głównego ZKP, otrzymał wiele nagród w konkursach kompozytorskich w kraju i za granicą; twórczość Twardowskiego obejmuje: kompozycje na orkiestrę, m.in. Antyfony 1961 (I nagroda w konkursie młodych kompozytorów polskich 1961, II miejsce na Tribune Int. des Compositeurs UNESCO - Paryż 1963), Tryptyk Mariacki na orkiestrę smyczkową 1973, kompozycje na skrzypce i orkiestrę, m.in. Koncert staropolski 1986, muzykę wokalno-instrumentalną, m.in. Oda do młodości 1969 (III nagroda w międzynarodowym konkursie kompozytorskim w Skopje w Macedonii 1969), balety i opery, m.in. balety Nagi książę 1960 i Posągi czarnoksiężnika 1963 (Grand Prix w konkursie kompozytorskim w Monako 1965), opera w 4 aktach Cyrano de Bergerac 1962, dramaty muzyczne, m.in.. Lord Jim 1973 (Grand Prix w konkursie kompozytorskim w Monako 1973), muzykę fortepianową, m.in. Wesołe miasteczko 1984, Symfonie dzwonów 1991, muzykę chóralną, m.in. Sonetti di Petrarca 1965 (I nagroda w konkursie kompozytorskim XX Prażske Jaro - Praga 1966), Alleluja (II nagroda w konkursie w Tours we Francji 1991); Stanisław Węsławski (1896, zm. po 1 IX 1939), mgr praw, muzyk, kompozytor; studiował prawo i muzykę w Moskwie; jeden z założycieli harcerstwa polskiego w Wilnie, radca prawny m. Wilna; referent muzyczny Polskiego Radia Wilno; 1934-39 prezes Polskiej Macierzy Szkolnej; członek zarządu Towarzystwa Filharmonicznego; jeden z założycieli i prezes wileńskiego Związku Towarzystw Śpiewaczych; prezes oddziału wileńskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej; członek zarządu Rady Wileńskich Zrzeszeń Artystycznych; od 1921 sprawozdawca muzyczny "Dziennika Wileńskiego" i współpracownik dziennika wileńskiego "Słowo", "Dziennika Wileńskiego", "Gazety Warszawskiej" i "Muzyki"; autor kompozycji muzycznych, m.in.: pieśni na fortepian do słów Rilkego, K. Iłłakowiczówny, M. Jasnorzewskiej i Kochanowskiego oraz drobnych utworów fortepianowych; Aleksander Wiliński, (1869 - ok. 1941), śpiewak, dyrygent, kompozytor; ukończył konserwatorium muzyczne w Moskwie, występował w Moskwie, Petersburgu, Paryżu, Londynie, podczas I wojny światowej odbył tournee po krajach Dalekiego Wschodu, od 1918 dyrygent polskich teatrów w Wilnie - Nowoczesny i "Lutnia" w Wilnie, w 1921 Teatru Nowego w Warszawie, 1922-26 Teatrów Miejskich w Wilnie; 1926-28 Teatru Nowości w Warszawie; 1929 dyrygent operetek wystawianych w Teatrze Ateneum w Warszawie, następnie teatrów w Toruniu i Bydgoszczy; 1936 dyrygent Teatru Lutnia w Wilnie, gdzie 28.3.1936 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy; z teatrem tym występował latem 1936 w Krakowie; współzałożyciel Związku Muzyków i Pracowników Teatralnych w Polsce; skomponował m.in.: opery komiczne Zaza (wystawiona w 1956 w Teatrze Nowości w Warszawie) i Białe lilie, operę fantastyczną Sąd bogów, operę bohaterską Rycerz Wariag, operetki Kaprys miliarderki, Miss Europa, Kapitan królewskiej gwardii i Potęga miłości oraz szereg pieśni, romansów i ilustracji muzycznych; Natasza Zylska (prawdziwe nazwisko Zygelman, 1933-1995), polska piosenkarka pochodzenia żydowskiego, jedna z najpopularniejszych artystek lat 50., śpiewała takie przeboje jak: Kasztany, Mexicana, Czekolada, Baja Bongo, Piotruś, występowała m.in. ze lwowianinem Januszem Gniatkowskim, tworząc - jak to mówili duet wileńsko-lwowski; Jadwiga Żyłkowa (1892-1971), muzyk, pianistka, pedagog, ukończyła konserwatorium w Petersburgu; 1910-21 nauczycielka muzyki i śpiewu w II Polskiej Szkole Pracy w Petersburgu; 1921-27 prowadziła klasę fortepianu w Konserwatorium w Wilnie; 1927-39 nauczycielka muzyki i śpiewu w gimnazjach im. E. Orzeszkowej i A. Czartoryskiego w Wilnie; prowadziła chór "Orzechówek", zdobywający pierwsze miejsca w konkursach "Święta Pieśni" organizowanych w Wilnie; koncertowała jako wokalistka; jej repertuar obejmował pieśni F. Chopina, S. Moniuszki, F. Schuberta i in.; po wojnie nauczycielka w Państwowej Szkole Muzycznej w Bydgoszczy.

© Marian Kałuski

Wersja do druku

• Strona główna
• Powitanie
• Napisz artykuł
• Redakcja
• Działy
• Bannery Kworum
• Współpraca
• Linki
• Kontakt